|
مشاهیر ایران و اسلام
|
||
فخر جهان خانم قاجار ملقب به فخرالدوله دختر ششم فتحعلیشاه و فاطمه خانم، مشهور به سنبل باجی زن چهلم فتحعلیشاه یکی از زنان هنرمند قرن سیزدهم هجری است. مادرش از اسیران کرمان بود که در حرمسرای فتحعلی شاه زندگی می کردو دخترش را بسیار متشخص و کاردان تربیت کرد.
خواهران و برادر او حسن جهان خانم والیه، تاجلی بیگم خانم و فتح‌الله میرزا شعاع السلطنه بودند.
فخرجهان با پسرعمویش میرزا محمد خان، فرزند حسینقلی خان، ازدواج کرد که بعد از مدتی از او طلاق گرفت و پس از آن دیگر ازدواج نکرد. فخر جهان خانم اتاقی مخصوص به خود در عمارت فتحعلیشاه داشت که پذیرای شاهزادگان هنگام شام و ناهار بود.
او تربیت یکی از برادران خود، سلطان حسین میرزا (پسر شصتم فتحعلیشاه) را به عهده گرفت.
وی در دربار شاه قاجار ارج و قرب زیادی در دربار داشت و محمدشاه قاجار با وساطت او و به دلیل احترامی که داشت از کشتن یا کور کردن علی میرزا ظل‌السلطان صرف نظر کرد. او از زنانی بود که اجازه جلوس در حضور محمدشاه قاجار را داشت. شهرت فخر جهان خانم به دلیل خطاطی و نقاشی‌اش است، ضمن اینکه در گل‌آرایی و تصویرسازی و کتابت خطوط به شیوه ناخنی هم مهارت داشت.
آثار
1- مرقع خطوط و کار ناخنی به خطوط نستعلیق، شکسته تعلیق، نسخ، شکسته نستعلیق خوش و متوسط، .
فخر جهان خانم آثارش را با این عبارت امضا می‌کرد: «حرره اقل خادمه الدوله و القاهره فخر جهان.» . مرقع او در کتابخانه موزه گلستان نگهداری می‌شود.
2- تصویر ناخنی تمام قد محمدشاه قاجار در لباس و کلاه و آرایش سلطنتی، با رقم: «فخرجهان ۱۲۶۰»؛
3- تصویر ناخنی دسته گل سرخ محمدی که یک گل درشت در وسط آن جلب‌نظر می‌کند با حواشی تذهیب طلاکاری به جا مانده است
منابع
-------------------------------------------------
- احوال و آثار خوشنویسان ج2 ص 567
- مشاهیر زنان ایرانی و پارسی گوی ص 182
- خیرات حسان ج 3 ص 22
- احوال و آثار نقاشان قدیم ایران ج2 ص 501
|