خادمی قزوینی

شاعری است از اهل قزوین. صادقی کتابدار در باره وی نویسد: نامرادی بود خدمتکار و سرتراش و شعر نیز می گفته است و در مجمع الخواص رباعی ای از او در بیان عاشقی مولانا کسی و معشوقی گور کن اوغلی نقل شده است.

*

منابع

-------------------------------------------

- ترجمه مجمع الخواص ص ۲۶۶.

- الذریعه ج ۹ ص ۲۷۹.

- فرهنگ سخنوران ص ۱۸۰.

- لغت نامه دهخدا ج ص

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, شاعران قزوین

استاد بهاء الدین خرمشاهی

زندگینامه :

استاد بهاء الدین خرمشاهی نویسنده، مترجم، قرآن‌پژوه، و حافظ‌پژوه ایرانی. در سال ۱۳۲۰ ه. ش. در قزوین به دنیا آمد.

تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شهر زادگاهش به پایان رساند و وارد دانشکدۀ پزشکی شد، اما پس از مدتی تغییررشته داد و به تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی پرداخت. در ۱۳۴۷ از دانشگاه تهران لیسانس ادبیات فارسی و در ۱۳۵۲ دانشنامۀ فوق‌لیسانس کتابداری گرفت و در مرکز خدمات کتابداری ایران به‌کار پرداخت. در ۱۳۶۳ به انجمن فلسفه و حکمت وابسته به مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی منتقل شد و به‌کار تألیف و تحقیق و ترجمه و تدوین و نشر مجله فرهنگ پرداخت و در ۱۳۷۹ بازنشسته شد.

در ۱۳۶۱ همراه با احمد صدر حاج سید جوادی و کامران فانی بنیاد دایرة‌المعارف تشیع را تأسیس کرد و در ۱۳۶۹ به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد. دوازده کتاب در زمینۀ قرآن دارد که اصلی‌ترین آن‌ها ترجمه قرآن کریم با حواشی و توضیحات مفصل است.

شهرداری شیراز در ۱۳۷۹ نظر به خدمات و آثار حافظ‌پژوهی او، وی را به‌عنوان نخستین شهروند افتخاری شیراز برگزید. خرمشاهی بیش از ۱۰۰۰ مقاله تألیف کرده که تاکنون در سیزده مجموعه منتشر شده است و نخستين آن‌ها سیر بی‌سلوک است. هجده کتاب نیز در حوزه‌های مختلف از جمله ادبیات، دین و فلسفه ترجمه کرده است

کتاب ها

۱. دانشنامۀقرآن‌پژوهی نیز زیر نظر و به همت او منتشر شده است.

۲. ذهن و زبان حافظ (۱۳۶۳)

۳. حافظ‌نامه(۱۳۶۷) که شرح مبسوط ابیات دیوان حافظ و مفاهیم کلیدی آن است.

۴. عرفان و فلسفه (اثر والتر استیس)

۵. علم و دین (اثر ایان باربور)

۶.درد جاودانگی (اثر اونامونو)

کلیات سعدی، دیوان حافظ، و شرح عرفانی بر دیوان حافظ از آن جمله‌اند.

۷. فرار از فلسفه ( زندگینامه خودنوشت ) در ۱۳۷۷

*

منابع

-------------------------------------

- دانشنامه دانش گستر ج ص

- سایت اینترانتی ویکیجو

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, مشاهیر تهران, پژوهشگران تهران, زادگان ۱۳۲۰ ه ش

سید اسدالله خرقانی

زندگینامه :

سید اسدالله خرقانی ؛ روحانی و نویسنده نوگرای عصر مشروطه و رضاشاه. در خرقان قزوین متولد شد.

مقدمات علوم دینی را در زادگاه خویش فرا گرفت و در ۱۵سالگی برای ادامۀ تحصیل به قزوین رفت. پس از فراگیری فقه و اصول به تهران آمد و در حوزه درس میرزای جلوه حکمت آموخت و درضمن آن، علوم جدید و زبان فرانسه خواند. سپس به نجف اشرف رفت و قریب ۲۵ سال در حوزۀ علمیه نجف تحصیل کرد و به درجۀ اجتهاد رسید.

وی در نجف بیش از همه در حوزۀ درس آخوند خراسانی و در دستگاه وی بود. خرقانی همراه با شماری از طلاب جوان، دسته‌ای از روحانیون نوگرا و متجدد را در آستانۀ مشروطه پدید آوردند و او نوعی رهبری میان آنان داشت. این جمع به یاری مشروطه‌طلبان برخاستند و با آنان ارتباط داشتند. خرقانی در دورۀ سوم مجلس شورای ملی به‌عنوان نمایندۀ قزوین انتخاب شد و پس از آن هم در سیاست حضور داشت. در جریان قرارداد وثوق‌الدوله وی مخالفت‌های فراوانی با آن کرد. بعدها سیاست را کنار گذاشت و به فعالیت‌های فرهنگی روی آورد.

وی بی‌بندوباری‌های رایج در تمدن غربی را که نام قانون به‌خود گرفته محکوم کرده و آن‌را دنباله تفکر مادی و الحادی می‌دانست. او از دموکراسی اسلامی سخن می‌گفت و آن را بهتر از دموکراسی غربی معرّفی می‌نمود. خرقانی بر سیاسی بودن اسلام تأکید می‌کرد و حفظ اسلام را در گرو پیوند آن با سیاست می‌دانست. وی در آثار خود از نوعی جمهوری اسلامی دفاع می‌کند و در مواردی به انتقاد از روحانیت سنّتی پرداخته نقش اصلاح‌گری و مبارزه با آنچه خرافه می‌نامد به‌خود می‌گیرد و به‌همین دلیل مخالفت‌هایی را علیه خود برمی‌انگیزد.

خرقانی در سال ۱۳۱۵ ه. ش. در تهران درگذشت.

کتاب ها:

- رسالۀ مقدّسۀ محوالموهوم و صحوالمعلوم

- روح‌التمدن و هویت‌الاسلام

- مختصری در مرام جامعۀ مقدسۀ اسلامی

- رد داروینیست‌ها

- رد کشف حجاب

- برهان‌الساطع فی اثبات‌الصانع

- رساله در مفهوم و مصداق اوالوالامر قرآنی

منابع

------------------------------------

- دانشنامه دانش گستر ج ۷ ص ۴۷۲.

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, مشاهیر تهران, فقیهان تهران, درگذشتگان ۱۳۱۵ ه ش

ملا محمد حسن خوئینی قزوینی

زندگینامه :

ملا محمد حسن خوئینی قزوینی معروف به " ملا حسین مجتهد " فرزند ملا مصطفی از علماء قرن سیزدهم هجری است . در ادبیات غرب و فقه و اصول مهارت داشت و در قزوین ساکن بود. پدران و فرزند و نوادگان از علماء قزوین بودند.

کتابها :

۱. " زبده الآداب " یا " لب آداب الطالبين" یا " منتخب آداب المتعلمین " است. نسخه ای از این کتاب که به خط نسخ و شکسته نستعلیق خوش در قرن سیزدهم هجری تالیف شده است به شماره ۱۳۹۶۲/۶ در کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی در قم وجود دارد. نسخه دیگری از این کتاب که در قرن سیزدهم هجری کتابت شده در همین کتابخانه به شماره۱۲۹۶۲/۶ وجود دارد.

آغاز :
" لحمد لله الذی خلق الإنسان و علمه البیان و أحكام القرآن ... و بعد اعلم أن العلماء رضوان الله علیهم قد صنفوا فی آداب السالكیة ... و إنی أردت أن انتخب آداب المتعلمین تبصیر وجیزاً مفیداً و مختصراً لطیفاً . "
انجام:

" طاعات و عبادات ریاضات و ادب بی این همه تحصیل محال است و عجب "

۲. " ارشاد الطالبین الی قرب الطریق بالیقین " رساله ای بسیار كوتاه در طبقه بندی علوم اسلامی و سیر مطالعاتی كه برای طالبان علوم دینی نگاشته شده است.نسخه ای از این کتاب که به خط شکسته نستعلیق نوشته شده است ؛ به شماره ۱۲۹۶۲/۲۵ در کتابخانه آیت الله مرعشی در قم وجود دارد. .

آغاز:

" الحمد لله الذی خلق الإنسان و أسبغ علیه نعمه ظاهرة و باطنة بنص القرآن و سهل علیه سرق الكمال بإنزال الفرقان ... أما بعد اعلم أن طریق تحصیل المال و أرسل خیر الإنس و الجان ... "
انجام:

" المتنی بزبدة الأصول و المختصر النافع فی ستة أشهر بل من النحو و الصرف و المنطق و الأصول و الفقه شبیه . "

۳. " شرح نهج المسترشدین " شرحی مزجی بر نهج المسترشدین است که تاکنون به‌چاپ نرسیده است. نسخه‌ای از این شرح که در ۲۸ ذی‌قعده ۱۲۷۷ ه. ق. کتابت شده است با شمارۀ ۱۰۵۹۶/۳ در کتابخانه مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود. نسخه، تا شرح فصل پنجم نهج المسترشدین ادامه پیدا کرده و از آن به بعد افتادگی دارد. در حواشی نسخه، حاشیه‌هائی از خود شارح ثبت است.

۴. " مرآة الملل و المذاهب " یا " منتخب جواهر التفسير " عناوين رساله عبارتند از : اقسام الفلاسفة ؛ اقسام صابيان ؛ ذكر تفصيل مذاهب البراهمة ؛ اقسام كليه مجوس ؛ معظم اليهود ؛ معظم النصاري ؛ معرفة اقسام المسلمين ؛ اصول الاسلام ؛ اقسام المعتزلة ؛ اقسام زيديه ؛ اقسام الغلاوة ؛ اقسام الجبرية ؛ اقسام المرجئة ؛ اقسام الخوارج ؛ اختلاف الناس في الفروع علي مذهبين ؛ ترجيح المذاهب علي راي الكاشفي ؛ ترجيح مذاهب بنابر مذهب اماميه اثني عشريه عليهم السلام

نسخه ای از این کتاب به شماره ۱۲۹۶۲/۵ در کتابخانه آیت الله مرعشی جود دارد.

آغاز :

" الحمدلله رب العالمين و صلي الله علي نبينا رحمة للعالمين اما بعد ببايد دانست كه اهل عالم دو قسم اند يا تابع اهوا و بدع و منتحلات خود شده بكتابي و پيغمبري استناد ندارند ... يا متابعت ديني و كتابي و سنتي و ملتي و آييني مي ورزند . "
انجام :

" ... و ترك الحق في الحقيقة ، نظم :
منت آنچه حق است كردم پيام

تو داني تدبير خود و السلام "

۵. " مرآة الكمال " یا " تقسيم شريف للعمر "به فارسی در اخلاق . رساله اي بسيار كوتاه در خصوص تقسيم عمر و ارزش آن و صرف آن در امور مثبت و ارزشي و عدم تضييع آن در امور باطل كه در آن از علامه مجلسي و شيخ بهایی" رحمهما الله " نيز ياد شده است .این نسخه به شماره ۱۲۹۶۲/۴ در کتابخانه آیت الله مرعشی موجود است.

۶. " تذکره عرفاني " یا " منتخب جواهر التفسير " رساله مختصري است منتخب از جواهر التفسير ملا حسين واعظ كاشفي
كه در آن برخي مطالب عرفاني تفسير استخراج و در اين رساله گرد آمده است . نسخه ای از این کتاب به شماره ۱۲۹۶۲/۳ در کتابخانه آیت الله مرعشی در قم وجود دارد.

آغاز :

" في الحديث عن النبي صلي الله عليه و آله : القرآن ذو وجوه فاحملوه علي احسن وجوهه و عن
علي عليه السلام في وصف القرآن بحر لا يستنزفه المستنزفون . "
انجام :

" و العلم عندالله و رسوله و الراسخون في العلم من علماء الدين ؛ نقل من تفسير
جواهر القرآن ملا حسين كاشفي بطريق الانتخاب و اخذ الاحسن فافهم . "

۶. " صیغ انکاح " ، به فارسی . رساله اي بسيار كوتاه كه در آن انواع صيغه هاي نكاح ( 14 قسم ) مورد بررسی اجمالي قرار گرفته است. این رساله به شماره ۱۲۹۶۲/۲ در کتابخانه آیت الله مرعشی در قم وجود دارد.

آغاز :

" بدانكه هر كدام از لفظ نكاح و تزويج استعمال مي شود متعدي به نفس نسبت مفعول اول لا غير . "
انجام :

" و مع ذلك خود از قبل او وكيل شود اجراي صيغه بوكالت نمايد غايت احتياط خواهد بود و هو العالم . "

۷. " تذكرة السالكين " یا " هداية القائمين " به فارسی . رساله كوتاهي در فضيلت نماز شب با استفاده از آيات و روايات
و اشعاري از حافظ شيرازي و شيخ بهايي و ... است. نسخه ای از این کتاب به شماره ۱۲۹۶۲/۱ در کتابخانه آیت الله مرعشی وجود دارد.

آغاز :

" الحمدلله الذي جعل صلاة الليل نوراً و دعاؤه حضوراً و رتب عليها نجاة المصلين و اجابة الداعين لزوماً و اوجب الغفران ... اما بعد قال الله تعالي و من الليل فتهجد به نافلة لك عسي ان يبعثك ربك مقاماً محموداً . "
انجام :

" هذا الماوي ايها الغافل المتوقد فلمثل ذلك فليتنافس المتنافسون و يعمل السالكون العاملون و بقية العمر لا قيمة لها . "

۸. " سوال و جواب " چند پرسش و پاسخ علمي است كه به صورت معما بيان گرديده و طي آن به شيخ بهائي رحمه الله نيز اشاره رفته است. نسخه ای از این کتاب به شماره ۱۲۹۶۲/۱۱ در کتابخانه مرعشی قم وجود دارد.

آغاز :

" اگر كسي سؤال نمايد كه اگر 2 نفر رفيق با همديگر ده من شير يا شيره داشته باشند و خواهند كه قسمت نمايند . "
انجام :

" و انجلاي اذهان بد نيست لهذا اندكي نوشته شد والا عمر از اين امور اشرف تو است . "

۹. " توزيع العلوم و مرآت الفنون " رساله اي است بسيار مختصر در توزيع علوم اسلامي به انواع گوناگون و بررسي فنون كه در 6 نوع به ترتيب ذيل در اين اثر گرد آمده است : الاول : مبادي العلوم ، اعني الصرف و النحو و المعاني و البيان و المنطق و الاصول ؛ الثاني : حقائق العلوم ، اي التفسير بالمعني الاعم من التاويل و الحديث بجميع فنونه و الفقه ؛ الثالث : دقائق العلوم ، بمعني كونها دقيقاً يحتاج الي دقيق النظر و الا فيصير سبباً للظلالة ؛ الرابع : لطائف العلوم و الفنون ؛ الخامس : غرائب العلوم و الفنون ؛ السادس : طرائف العلوم و الفنون .

نسخه ای از این کتاب به شماره ۱۲۹۶۲/۲۴ در کتابخانه مرعشی قم وجود دارد.

آغاز :

" الحمدلله الذي خلق كل شيء بحكمته و دبره بقضائه و قدره فجعل لكل شيء قدراً يليق بحاله ... اما بعد اعلم ايها الطالب لحقائق الامور و العلوم و المعارف ان العلوم كثيرة عند من له ادني ربط با لمعارف ... "
انجام :

" الولاية بمعني شيعتهم الخالص القابل للمعرفة و يجب اطاعة الائمة لكونهم حجج خالق البرية . "

۱۰." فهرس العلوم النافعة في ارشاد الطالبين للهداية " به عربی . رساله كوتاهي در بررسي انواع علوم و پيروي از بهترين آنها است . نسخه ای از این کتاب به شماره ۱۲۹۶۲/۲۳ در کتابخانه آیت الله مرعشی در قم وجود دارد.

آغاز :

" الحمدلله رب العالمين الذي خلق الانسان من ماء مهين ... اما بعد ايها الطالب
اللباب ... ان العلوم و الفنون كثيرة في الحساب ... "
انجام : "

از در اهل كرم روي مگردان اي دل
هر كه دورست از اين در به خدا نزديكست "
والحمدلله و صلي الله علي محمد و آله الهدي .

۱۱۰ " مرآت الفنون و الآداب " به عربی. رساله بسيار كوتاهي است در تقسيم بندي علوم به اقسام چهارده گانه
كه مؤلف با بهره جستن از نظم و نثر بدان پرداخته است . نسخه ای از این کتاب در کتابخانه مرعشی به شماره ۱۲۹۲/۱۹ وجود دارد.

آغاز :

" الحمدلله كما هو اهله ... و بعد اعلم ان لب جميع الفنون و نتائج جميع العلوم اربعة عشر علماً ... "
انجام :

" نعم ان اكرمكم عند الله اتقيكم و اتقوا الله و يعلمكم الله و ان الله لمع المحسنين و الله اعلم بالصواب . "

۱۲. " مرآت الکمال " به عربی. رساله كوتاهي در فضيلت تعليم و تعلم و آداب آن است ؛ پيش از اين در اين مجموعه رساله اي با همين عنوان معرفي گرديده كه جز اين رساله است . نسخه ای از این کتاب به شماره ۱۲۹۶۲/۱۷ در کتابخانه آیت الله مرعشی در قم موجود است.

آغاز : " بسم الله والحمد له كما هو اهله ... و بعد اعلم ان العلم النافع ما يرجع الي علم الاعتقاد الايماني بمراتبه الواجبي و غيرها ... "
انجام : " من اخلص الله اربعين صباحاً فتح الله عيون حكمته من قلبه علي لسانه ؛ نعم الاصطلاحات ... كثرها الجهال كما ورد في الحديث عن امير البررة عليه السلام . "

۱۳. " میزان العرفان " به عربی. رساله عرفانی است كه بااستفاده از مصادری چون مصباح الشریعة منسوب به امام جعفر صادق و مصباح المنیر نگارش یافته است . در این رساله به نام محقق دوانی نیز اشاره شده است.نسخه ای از این کتاب که به خط شکسته نستعلیق در سال ۱۲۵۶ ه. ق. کتابت شده است ، به شماره ۱۲۹۶۲/۱۴ در کتابخانه مرعشی وجود دارد.

آغاز:

" الحمد لله لاذی وضع لنا الموازین لنهتدی الحق الحقیق فی الدنیا والدین و الصلوة علی محمد و آله أجمعین الذین هم الموازین فی جمیع مصالح أمور المؤمنین أما بعد الحمد و الصلوة فیقول : لا یخفی علی الطالبین أن لكلام الأنبیاء و الئمة ظواهر و بواطن ...

انجام:

" جمعین هذه الكمات أنموذجاً لما فی كتبهم ... اللهم و فقنا لما تحب و ترضی با وهاب ... و الحمد لله أولاً و آخراً و ظاهراً كما یلیق بجلاله و جماله و صلیا لله علی محمد و آله ."

*

منابع

----------------------------------

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه بزرگ آیت الله العظمی مرعشی نجفی ج ۳۲ ص ۸۶۵ و ۸۷۲ و ۸۸۲. ، ج ۲۱ ص۸۶۰ - ۸۸۲.

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی ج ص

- شعار ولايت ( تاريخ و آثار باستاني و حالات و تاليفات علماي خوئين ) ص ۵۹.

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, فقیهان قزوین

حاج ملا احمد خوئینی قزوینی

زندگینامه :

حاج ملا احمد خوئینی، فقیه، اصولی و محدّث امامی قرن سیزدهم و چهاردهم. خوئینی به حاج ملاآقا نیز مشهور بوده است (رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، طبقات: نقباء، قسم 1، ص 170؛ مدرس تبریزی، ج 2، ص 195؛ قس امین، ج 3، ص 175، که به اشتباه خویی نوشته‌است). پدرش ملامصطفی (متوفی ح 1275) و جدش ملااحمد (متوفی 1245) هر دو عالمانی برجسته و صاحب آثاری در فقه بودند (رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، طبقات: الکرام، قسم 1، ص 116؛ همو، الذریعة، ج 13، ص 329).

خوئینی در در ۱۷ ربیع الاول 1247 در خوئین به دنیا آمد (همو، الذریعة، ج 5، ص 84؛ قس امین، همانجا، که سال ولادتش را 1246 دانسته است). او در هشت سالگی، در زادگاهش یادگیری علوم مقدماتی چون صرف و نحو را آغاز کرد (رجوع کنید به حسینی اشکوری، ج 1، ص 92) و پس از پنج سال، برای ادامه تحصیل به قزوین رفت و سطوح متوسطه علوم دینی را از استادانی چون ابوطالب بهشتی قزوینی، سید رضی قزوینی و عبدالکریم ایروانی فراگرفت (رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، طبقات: نقباء، همانجا). او یک سال بعد، برای ادامه تحصیل به اصفهان رفت. مهم‌ترین استاد خوئینی در اصفهان سیدحسن اصفهانی (مشهور به مدرّس) بود که پنج سال نزد او فقه، اصول، رجال و حدیث آموخت و پس از دریافت اجازه از وی، در 1266 به قزوین و پس از چند ماه به خوئین بازگشت (رجوع کنید به همانجا؛ حسینی اشکوری، همانجا).

خوئینی در 1267 برای تکمیل مدارج علمی به عراق رفت. نخست به مدت یک سال در کربلا نزد فاضل اردکانی* درس خواند، سپس به نجف رفت و مدتی در جلسات درس شیخ انصاری و راضی نجفی شرکت کرد و از هر دو اجازه اجتهاد گرفت. وی قسمتی از آثارش را در این دوره نگاشت (رجوع کنید به همانجاها).خوئینی در 1269 به اصرار استادانش به قزوین بازگشت. از آن پس تا هنگام وفات، در حدود چهل سال، در قزوین اقامت گزید و در این مدت به تألیف، تدریس علوم دینی و نیز انجام‌دادن دیگر وظایف شرعی پرداخت (رجوع کنید به همانجاها). خوئینی در قزوین محبوبیت، نفوذ و اعتبار درخور توجهی داشت و ریاست دینی و مرجعیت امور شرعی قزوین برعهده وی بود (رجوع کنید به اعتمادالسلطنه، ص 194؛ آقابزرگ طهرانی، مُصَفَّی‌المَقال، ستون 2).

اعتماد السلطنه درباره ی او می نویسد :

" فقیهی متبحر و محققی متدرب می باشد و ساکن قزوین است و در تاریخ تالیف این کتاب ریاست شرعی آن خطه من جمیع الجهات با اوست. و در آن مملکت بر حسب شایستگی و سزاواری ، قبول عامه و در حسن بیان و تفهیم دقائق قدرتی نامه دارد و در انواع علوم شرعیه تصمیماتی پرداخته است ؛ مدالله ایام ترویجه "

او در ۱۳۰۷ ه. ق. در قزوین درگذشت (امین، همانجا؛ مدرس تبریزی، ج 2، ص 196).

از خوئینی چهار پسر به نامهای مصطفی، حسین، علی و عبداللّه برجای‌ماند که همگی عالم دینی بودند. او فرزند دیگری نیز به نام حسین داشت که در جوانی و در زمان حیات پدر درگذشت (رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، طبقات: نقباء، همانجا؛ همو، الذریعة، ج 6، ص 45).

خوئینی در تدریس و تفهیم مطالب علمی دشوار مهارت داشت (اعتمادالسلطنه، همانجا).خوئینی دارای تألیفات پُرشمار و متنوعی است که نشان‌دهنده فعالیتهای علمی فراوان اوست.

او سرانجام در سال ۱۳۰۷ ه. ق. در قزوین وفات یافت .

کتاب ها :

۱. " ارجوزه ای در دیات "

۲. " حاشیه بر اشارات "

۳. " حاشیه بر تفسیر صافی " تا آخر سوره بقره.

۴. " حاشیه بر ریاض "

۵. " الجبر و التفویض "

۶. " مرآه المراد في تراجم الاوتاد " که در دهه يكم ماه پنجم سال ۱۲۷۲ ه. ق آن را تالیف کرده و محمد اسمعيل بن عبد الرحمن سلطان آبادي به خط نسخ در رجب ۱۳۰۴ ه. ق. کتابت کرده است. نسخه ای از این کتاب به شماره در کتابخانه ملی ملک وجود دارد. نسخه دیگری از این کتاب را که محمد مؤمن بن محمد امين حسيني اهري ساكن قزوين به خط نسخ در چهارشنبه ۱۶ ربيع الاول ۱۲۸۳ ه. ق. بدستور مؤلف کتابت کرده است ، به شماره ۴۶۴ در کتابخانه آیت الله مرعشی در قم موجود است.

۷. " لوامع الاحکام "

۸. " معارج الوصول "

۹. " رساله فی منجزات مریض"

۱۰. " الوجیزه "

۱۱. " مجلی الشرعه في مسئلة التضيق والتوسعة" پيرامون مساله تضييق و توسعه در عبادات ، بطور استدلال و بسيار مفصل با ذكر اقوال فقهاء ،در يك مقدمه و سه فصل و يك خاتمه. که در دهه دوم ماه شعبان ۱۲۷۱ ه. ق. در خمسه بدان شروع كرده و دهه اول از ماه رمضان همان سال بپايان برده است . این نسخه به خط نسخ ، سيد احمد ، دهه اول ماه رمضان ۱۳۰۰ ه. ق. کتابت شده است و به شماره ۳۶۷۶ در کتابخانه آیت الله مرعشی در قم موجود است.

فهرست مطالب چنين است :

المقدمة : في الاشارة الي مواضع الخلاف والاشكال في الباب . الفصل الاول : في الاشارة الي القائلين بالمضايقة . الفصل الثاني : في الاشارة الي التفاصيل المذكورة في المسالة . الفصل الثالث : في حجج القاتلين بالمواسعة المطلقة . الخاتمة : في نقل قول بعض الاجلة والجواب عنه .

آغاز :

"الحمدلله رب الارضين والسماوات رب اجعلني مقيم الصلاة ...
و بعد فيقول المسجون بسجن الدنيا الدنية ".
انجام :

"النبي المرسل الي كافة الانس والجان صلي الله عليه و آله الذين هم منبع التبيان والبيان".

*

منابع

-----------------------------------------------

محمد محسن ، آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف‌الشیعة، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت 1403/1983؛

ج ۵ ص ۸۴ ، ج ۱۸ ص ۳۵۸ ، ج ۲۰ ص ۱۳ و ۲۸۵ ، ج ۲ص ص ۱۸۴ ، ج ۲۳ صص ۱۶ و ۱۰۷ ، ج ۲۵ ص ۴۵.

- همو، طبقات اعلام‌الشیعة: الکرام البررة، قسم 1ـ2، مشهد 1404

- همان: نقباء البشر فی‌القرن الرابع عشر، مشهد، قسم 1ـ4، 1404

- همو، مُصَفَّی المَقال فی مُصَنِّفی علم الرجال، چاپ احمد منزوی، تهران 1337ش

محمدحسن‌بن علی اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، در چهل سال تاریخ ایران، چاپ ایرج افشار، ج 1، تهران: اساطیر، 1363ش

- محمدعلی حبیب‌آبادی، مکارم الآثار، ج 4، اصفهان 1352ش؛

- اعیان الشیعه ج ص

- الذریعه

- فهرست علماء زنجان ص ۳۱.

- معجم مولفی الشیعه صص ۱۶۷ و ۱۶۸.

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه ملی ملک ج ۶ ص ۴۷۹.

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی ج ۱۰ ص ۶۸. ، ج ۱۴ ص ۲۴۴.

محمدحسن‌بن علی اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، در چهل سال تاریخ ایران، چاپ ایرج افشار، ج 1، تهران: اساطیر، 1363ش؛ امین؛ محمدعلی حبیب‌آبادی، مکارم الآثار، ج 4، اصفهان 1352ش؛ احمد حسینی اشکوری، تراجم‌الرجال، قم 1414؛ محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانة‌الادب، تهران 1369ش.

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, فقیهان قزوین, زادگان ۱۲۴۷ ه ق, درگذشتگان ۱۳۰۷ ه ق

خضری قزوینی

خضری قزوینی از شاعران قرن یازدهم هجری است.میرزا طاهر نصرآبادی شعر او را بهتر از شعر خضری لاری و خضری خوانساری دانسته است. شعری از او جُنگ محمد حسن قزوینی که در قرن دوازدهم هجری گردآوری شده ، به خط محمد صادق قزوینی و به سال ۱۲۲۴ ه.ق. کتابت شده وجود دارد. این جُتک به شماره ۱۴۱ در کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی در قم وجود دارد.

نمونه شعر :

امید ز من گناهی و شرمنده ام که تو

پر میل خشم داری و هیچت بهانه نیست

*

از برگ گل که همرهی باد می کند

در آتشین بلبل و فریاد می کند

سخت است رام کردن مرغ دلی که او

شرم از تپیدن دل صیاد می کند

*

خرسند نیستم که تو جا در دلم کنی

جای تو در این میانه بحر خون مباد

*

امشب که جا در انجمن یار داشتم

از شرم گریه روی به دیوار داشتم

در بزم از او کسی به بدی هم نبرد نام

هر چند گوش در پس دیوار داشتم

*

چه خوش است جا به بزم تو بهانه ساز کردن

به زبان بی زبانی به نو شرح راز کردن

سر کوی یار خضری به حریم کعبه ماند
که به هر طرف کنی رو بتوان نماز کردن

*

منابع

------------------------------------------

- تذکره نصرآبادی ، تصحیح وحید ص ۲۸۳.

- هفت اقلیم ج ص

- تذکره شمع انجمن ص ۲۳۴.

- تذکره مجمع الخواص صص ۳۰۹ و ۳۱۰.

- تذکره آتشکده صص ۲۲۸ و ۲۲۹.

- الذریعه ج ۹ ص ۲۹۷.

- قاموس الاعلام ج ۳ ص ۲۰۴۹.

باغ معانی ص ۲۸۳.

- فرهنگ سخنوران ص ۱۹۲.

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه عمومی آیت الله مرعشی نجفی مرعشی ج ۱ ص ۱۵۸.

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, شاعران قزوین

دکتر قاسم انصاری

زندگینامه :

دکتر قاسم انصاری، در ۱۲ آذرماه ۱۳۱۴ ه. ش.در افشاریه قزوینروستای شنستقین به دنیا آمد.

فراگیری قرآن و تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در زادگاه خود و نیز در قزوین سپری نمود و تا پایان دوره متوسطه از دبیران و استادان بنام آن زمان بهره جست. همچنین به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و بسیاری از کتب و مآخذ مدارس علوم دینی را در قزوین فراگرفت.

پس از آن با انگیزه جستجوی کار و ادامه تحصیل به تهرانعزیمت کرد و درسال ۱۳۳۸ در رشته علوم تربیتی ازدانشگاه تهران دانش‌آموخته گردید، سپس به استخدام آموزش و پرورش درآمد و به منظور تدریس در دبیرستانها و مرکز تربیت معلم شهر خمین عازم آن دیار گردید.

وی درسال ۱۳۴۱ به قزویندر دبیرستان‌های رهنما و نظام وفاو پس از آن به سال ۱۳۴۶ به تهران انتقال یافت و درضمن تدریس، در سال ۱۳۴۸ از مقطع فوق لیسانس رشتهزبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل گردید و در سال ۱۳۵۱ با کسب رتبه نخست در دوره دکتری ادیان وعرفان دانشگاه تهران پذیرفته شد. درسال ۱۳۵۸ تحصیلات خود را به پایان رسانید.

از سال ۱۳۵۶ در دانشگاه‌های سراسری تهران، شهید بهشتی،تربیت مدرس، گیلان، بین‌المللی امام خمینی قزوین و … به تدریس متون عرفانی پرداخت و از سال ۱۳۶۹ به عضویت هیئت علمی دانشگاه‌های آزاد اسلامی زنجان و تاکستاندرآمد.

زمینه‌های خدمات علمی و فرهنگی استاد دکتر انصاری عبارتند از: تدریس در مراکز دانشگاهی، مدیریت گروه‌های ادبیات فارسی برخی از دانشگاه‌ها؛ حضور و سخنرانی در همایش‌ها و کنگره‌های علمی وادبی بین‌المللی و ملی، همکاری با بسیاری از نهادهای فرهنگی چونان: انجمن مفاخر فرهنگی، حوزه هنری، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامیو …، راهنمایی و مشاوره و داوری پایان‌نامه‌های تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا، داوری مقالات نشریات پژوهشی و بالاخره تألیف، عضویت در کمیته علمی همایش‌ها.

تألیف، ترجمه و تصحیح کتاب، نگارش مقدمه و تحشیه بر کتاب‌ها و همچنین نگارش مقالات علمی ازجمله خدمات علمی، فرهنگی وی به‌شمار می‌روند

جوایز و تقدیر نامه‌های فراوان به مناسبت‌های مختلف از دانشگاه‌ها و مراکز علمی و فرهنگی، از جمله انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی و..

دکتر قاسم انصاری سرانجام در روز ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ ه. ش. در قزوین دار فانی را وداع گفت.

کتاب ها :

1. دستور زبان فارسی، ناشر: متین، ۱۳۵۱.
2. ترجمه شکوی الغریب و زبدة الحقایق، عین القضاة همدانی، با عنوان: دفاعیات و گزیده حقایق، ناشر: منوچهری، ۱۳۶۳.
3. مقدمه بر کشف المحجوب هجویری، ناشر: طهوری، ۱۳۵۸.
4. مقدمه بر صد میدان خواجه عبدالله انصاری، ناشر: طهوری، ۱۳۶۴.
5. تصحیح انتقادی ترجمه عوارف المعارف شیخ شهاب‌الدین‌ابوحفص سهروردی، ناشر: علمی و فرهنگی، ۱۳۸۶.
6. مبانی عرفانی و تصوف، ناشر: دانشگاه پیام نور، ۱۳۷۰.
7. متون تفسیری، ناشر: همان، ۱۳۷۰.
8. ترجمه: الاسراء علی مقام الاسری، ابن عربی با عنوان: ما زبالاییم و بالا می‌رویم، ناشر: طهوری، ۱۳۸۰.
9. ترجمه مشارق الانوار، ابن دباغ انصاری، با عنوان: عشق اسطرلاب اسرار خداست، ناشر: طهوری، ۱۳۷۸.
10. گزیده کلیات عبید زاکانی، ناشر: طه، ۱۳۷۷.
11. ترجمه کتاب الفتوة، ابوعبدالرحمن سلمی، با عنوان: جوانمردی و جوانمردان، ناشر: حدیث امروز، ۱۳۸۶
12. ترجمه منابع التشریع و ادواره فی الاسلام، دکتر شومان، با عنوان: منابع و ادوار قانون‌گذاری در اسلام، ناشر: دانشگاه آزاد اسلامی زنجان، ۱۳۸۳.
13. ترجمه دو رساله فلسفی از حکیم عمر خیام، ناشر: گلاب، ۱۳۸۲.
14. ترجمه کتاب المعراج، ابوالقاسم قشیری، باعنوان: از فرش تا عرش، ناشر: سایه گستر، ۱۳۸۳.
15. ترجمه التدبیرات الالهیه فی اصلاح مملکه الانسانیة،ابن عربی، باعنوان: جهان انسان شد و انسان جهانی، ناشر: ۱۳۸۷.
16. ترجمه دفاعیات عین القضاة به همراه گزیده حقایق، ناشر: منوچهری، ۱۳۸۵.
17. ترجمه فوائح الجمال و فواتح الجلال، نجم کبری، با عنوان: نسیم جمال و دیباچه جلال، ناشر: طهوری، ۱۳۸۸.
18. ترجمه عطف الالف المالوف الی اللام المعطوف، دیلمی، با عنوان: الف الفت و لام معطوف، ناشر: سایه گستر، ۱۳۸۹.
19. شعر شیرین و نثر نغر، فارسی عمومی با همکاری، ناشر: حدیث امروز، ۱۳۸۴.
20. کلیات عرفان، ناشر: کتب درسی، ۱۳۶۳.
21. ترجمه کتاب الزهد حسن بصری، نشر جامی، ۱۳۹۶.
22. ترجمه کتاب ذوالنون مصری، با همکاری، نشر سایه گستر، ۱۳۹۷.

*

منابع

-----------------------------------------------

- ویکی پدیا

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, پژوهشگران قزوین, زادگان ۱۳۱۴ ه ش, درگذشتگان ۱۴۰۰ ه ش

محمد قزوینی

محمد بن اسماعیل قزوینی از خوشنویسان زبردست قرن دوازدهم هجری است. خط نستعلیق را خوش می نوشت. او در روز شنبه 3 رمضان سال 1128 ه. ق. نسخه ای از کتاب جلاء العیون مجلسی را به خط نستعلیق زیبا کتابت کرد. این نسخه در کتابخانه حجت الاسلام سید احمد روضاتی در اصفهان نگهداری می شود.

منابع

--------------------------------------------------

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه حجت الاسلام سید احمد روضاتی ص 87

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, خوشنویسان قزوین

عبدالهادی قزوینی

عبدالهادی قزوینی از خوشنویسان قرن دهم هجری است . او شاگرد مالک دیلمی و برادر همسر او بود. از علوم ریاضی بهره داشت و در موسیقی از مشاتهیر عصر بود و تصنیف های خوب داشت و شعر را زیبا می سرود. در خط نستعلیق به ویژه کتیبه نویسی قدرت تمام داشت. به نوشته " گلستان هنر " در سال 987 ه. ق. در قزوین درگذشت.

منابع

------------------------------------------

- احوال و آثار خوشنویسان ج2 ص 422

- دانشنامه هنرمندان ایران و جهان اسلام ص 417

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, خوشنویسان قزوین, درگذشتگان ۹۸۷ ه ق

خلیل الله قزوینی

خلیل الله بن سلیم الله از هنرمندان قرن دهم هچری است. در نوشتن انواع خطوط به ویژه ثلث مهارتی به سزا داشته است. وی در سال 967 ه. ق. کتیبه درچوبی منبت کاری شده و نفیس بقعه شاهزاده حسین قزوین را به خط ثلث نوشته است.

منابع

------------------------------------------------------------------

- دانشنامه هنرمندان ایران و جهان اسلام ص214

- برگی از تاریخ قزوین ص 43

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, خوشنویسان قزوین

محمد قاسم قزوینی

محمد قاسم قزوینی از خوشنویسان هنرمند قرن دهم هجری است. خط نستعلیق را خوش می نوشت . مرحوم استاد مهدی بیانی نسخه ای از " دیوان امیرشاهی " را دیده است که به شیوه سلطان محجمد خندان نوشته بود و رقم و تاریخ آن " کتبه العبد محمد قاسم قزوینی سنه 985 " بود.

منابع

---------------------------------------------

- احوال و آثار خوشنویسان ج3 ص 810

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, خوشنویسان قزوین

شیخ مفید قزوینی

شیخ مفید قزوینی ازعلمای قرن چهاردهم هجری است.او برای تحصیل از قزوین به عتبات عالیات رفت و در کربلا نزد سید علی قزوینی ( نویسنده کتاب حاشیه القوانین ) به تحصیل پرداخت . سپس به نجف اشرف رفت و نزد جمعی از علمای آنجا به ویزه حاج میرزا حبیب الله رشتی ادامه تحصیل داد . وی سرانجام به قزوین بازگشت و در آنجا به ارشاد و تبلیغ دین و حل مشکلات مردم پرداخت. سال ولادت و درگذشت او به دست نیامد.

منابع

------------------------------------------------

- نقباء البشر ج5 مخطوط

- جنگ انجمن فهرست نگاران نسخه های خطی ج2 ص161

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, فقیهان قزوین

محمد جعفر خرم قزوینی

محمد جعفر قزوینی متخلص به "خرم" از شاعران و خوشنویسان قرن دوازدهم هجری است. وی در سال 1195 ه. ق. نسخه ای از کتاب " خلاصه الحکمه " نوشته ی میر محمد حسین عقیلی علوی را در عباس آباد گنجه به خط نستعلیق کتابت کرده است. این نسخه در کتابخانه مدرسه فیضیه قم نگهداری می شود.

متاسفانه از اشعار و تولد و درگذشت او اطلاعی به دست نیامد.

منابع

-------------------------------------------------

- فهرست نسخه های خطی مدرسه فیضیه ج 2 ص 50.

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, شاعران قزوین, خوشنویسان قزوین

علی اکبر خرم قزوینی

علی اکبر ثقفی قزوینی شاعر و ادیب و موسیقیدان معاصر در سال 1325 ه. ش. متولد شده و از سال 1338 سرودن را آغاز کرده است. در حلقۀ مرحوم لامع قزوینی وارد شده، تخلّص » خرّم«را به راهنمایی وی برگزیده و فنون ادبی را از ادیب دانشمند مرحوم سیّد محمّد مهدی تقوی آموخته است. همچنین از محضر مرحوم آیة الله عماد حاج سیّد جوادی و مرحوم حاج سیّد جلیل زرآبادی نیز بهر ها برده است.

وی ردیف های آوازی را از مرحوم مستبصر که از وعّاظ نام آور و توانای قزوین بود به یاد دارد. سروده های او در مدح و مرثیه اهل بیت (ع) مشهور است و در مساجد و تکایا خوانده می شود.

وی سرانجام در ۲۹ مهر ۱۴۰۱ ه. ش. درگذشت. و پس از تشییع در شاهزاده حسین قزوین در قبرستان عمومی بهشت حسینی به خاک سپرده شد.

نمونه شعر :

ز تو دلشکسته گشتم که نظر کنی نکردی

به ره تو بس که ماندم که گذر کنی نکردی

ز غمت نخفته بودم به امید آنکه شاید

همه شب شب سیاهم که سحر کنی نکردی

دلکم نگفته بودم که به وقت می گساری

ز دو چشم می پرستش که حذر کنی نکردی

همه تیره بختی من ز تو باشد ای دل ای دل

که چو نخل بی بر آخر که ثمر کنی نکردی

ز تو آه سینه سوزم که شرر زنی به عالم

چه شد آنکه در دل او که اثر کنی نکردی

به خدای کعبه دادم قسمت دلا چو مجنون

که ز سر هوای وصلش که بدر کنی نکردی

تو که وعده کرده بودی که بسر بری وفا را

چه شد آن وفا و عهدت که بسر کنی نکردی

ز وفا به رهگذار تو نشسته ام به حسرت

به امید آنکه روزی که گذر کنی نکردی

چه شد ای نسیم قدسی که ز راه دلنوازی

که وِ را ز حال زارم که خبر کنی نکردی

بنگر چو پیر کنعان ز غمت هماره خرّم

به رهت نشسته باشد که سفر کنی نکردی

منابع

------------------------------------------------

- وبلاگ لامع قزوینی

- خبرگزاری جمهوری اسلامی ، اول آبان ۱۴۰۱ .

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, شاعران قزوین, زادگان ۱۳۲۵ ه ش, درگذشتگان ۱۴۰۱ ه ش

دکتر مهر انگیز مظاهری تهرانی

دکتر مهرانگیز مظاهری تهرانی سال 1321 ه. ش. در شهر قزوین به دنیا آمد و پس از طی تحصیلات ابتدائی و متوسطه بعد از اخذ دیپلم، در سال 1342 از دانشگاه تربیت معلم قزوین مدرک فوق دیپلم خود را دریافت نمود. او پس از مدتی تدریس ، در رشته زبان های خارجی در مقطع کارشناسی دانشگاه عالی دختران تهران به تحصیلات خود ادامه داد.

او بعد از ازدواج برای ادامه تحصیل با همسر خود عازم بلژیک شد. همسرش مدرک فوق لیسانس مکانیک را گرفت و خانم مظاهری فوق لیسانس زبان شناسی را دریافت کرد. پس از آن با همسرش به فرانسه رفت و در آنجا نیز با گذراندن 20 واحد در عرض یک ترم و موفقیت در آزمون دانشگاه، اجازه ورود به دوره کارشناسی ارشد را پیدا کرد و در نهایت مدرک فوق لیسانس تاریخ هنر را نیز دریافت کرد. آنگاه به تحصیلات خویش ادامه داده و در سال 1358 در رشته تاریخ هنر، در دانشگاه لیل فرانسه دکترای خود را نیز گرفت.

او پس از بازگشت به ایران در دانشگاه های صدا وسیما – هنر و معماری کاشان – هنر اصفهان – هنر اسلامی تبریز – سوره – زاهدان - شاهد - پردیس هنر دانشگاه تهران دروسی چون آشنایی با هنر در تاریخ، هنر اسلامی، بررسی هنر صفویه، طرح اشیاء و تحول صنایع دستی در جهان، آشنایی با فرهنگ ایران و جهان، تاریخ هنر اسلامی را تدریس نمود همچنین رشته هنر اسلامی در دانشگاه سوره تاسیس کرد.

دکتر مظاهری عضو هئیت علمی گروه صنایع دستی دانشکده هنر دانشگاه الزهرا(س) بود و مدتی ریاست دانشکده هنر دانشگاه الزهرا (س) را بر عهده داشت و مدتی هم مدیر گروه صنایع دستی دانشکده هنر دانشگاه الزهرا(س)بود. دکتر مظاهری استاد راهنمای بیش از 500 پایان نامه دانشجویی در مقاطع دکتری – کارشناسی ارشد و کارشناسی بود .

وی در چندین مرکز و مجمع داخلی و خارجی مسئولیت علمی داشت که از جمله عضو گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر- عضو گروه سرو هنر خانه هنرمندان ایران- عضویت در مجمع علمی ششمین کنفرانس بین المللی فرش- عضو شورای مرکزی امور زنان و دانشجویان - عضو شورای پژوهشی دانشکده صدا و سیما - عضو ستاد برگزاری زنان فیلمساز آسیایی در ایران -عضو شورای علمی پژوهشکده هنر و رسانه پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات- عضو هیئت تحریریه مجله «بهارستان هنر» مجلس شورای اسلامی می توان اشاره کرد.

او در صبح روز یک شنبه ۱۷ شهریور ۱۳۹۲ ه. ش. پژوهشگران هنر تهران ، بر اثر عارضه قلبی درگذشت. پیکر او در قزوین تشییع و در قطعه هنرمندان آرامستان بهشت فاطمه قزوین به خاک سپرده شد.

منابع :

------------------------------

- پایگاه اطلاع رسانی حوزه : گفتگو با خانم مهرانگیز مظاهری تهرانی ـ رئیس دانشکده هنر

- مجله پیام زن ، شماره ۱۳۰ ، دی ماه ۱۳۸۱ ص ۱۲۲

- خبرگزاری ایلنا ۱۸ شهریور ۱۳۹۲

- سایت دانشکده هنر دانشگاه الزهرا :

http://art.alzahra.ac.ir/tabid/157/ItemID/213/View/Details/language/fa-IR/Default.aspx

برچسب‌ها: مشاهیر قزوین, مشاهیر تهران, زادگان ۱۳۲۱ ه ش, درگذشتگان ۱۳۹۲ ه ش