|
مشاهیر ایران و اسلام
|
||
استاد عبدالمحمد آیتی مترجم و نویسنده دانشمند معاصر در سال 1305 ه. ش. در بروجرد به دنیا آمد. وی ابتدا در زادگاه خود برای کسب معلومات ابتدایی وارد مکتبخانۀ سنّتی آغاباجی شد، اما پس از چندی والدینش او را به دبستان اعتضاد که قدیمی‌ترین مدرسۀ مدرن در بروجرد به شمار می‌رفت، فرستادند.
آیتی در سال ۱۳۲۰ وارد دبیرستان شد و در سال‌های پایانی این دوره به تحصیل علوم حوزوی علاقه‌مند گشت و به مدرسۀ علمیۀ نوربخش رفت و چند سالی نیز در آنجا علوم اسلامی را فراگرفت.
وی در سال ۱۳۲۵ وارد دانشکدۀ علوم معقول و منقول دانشگاه تهران شد و پس از به پایان بردن این دوره به خدمت وزارت آموزش‌وپرورش درآمد و برای تدریس به بابل رفت. وی بیش از 30 سال در شهرهای مختلف به‌عنوان دبیر به تدریس پرداخت و در کنار تدریس، سردبیری ماهنامۀ آموزش‌وپرورش را نیز بر عهده داشت. استاد آیتی همچنین در دانشگاه فارابی و دانشگاه دماوند دروس ادبیات فارسی و عربی را تدریس می‌کرد.
یتی از مترجمان بنام و چیره‌دست عربی به فارسی است و ترجمه‌های فارسی قرآن مجید، نهج‌البلاغه و صحیفۀ سجادیه را در طول عمر پربار خود به پایان برد.
آیتی از سال 1370 به عضویت پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد و پس از تشکیل گروه دانشنامۀ تحقیقات ادبی در سال 1371، تا سال 1379 ریاست این گروه و پس از آن ریاست شورای علمی دانشنامۀ تحقیقات ادبی فرهنگستان را نیز بر عهده داشت.
این نویسنده اولین‌بار در سال ۱۳۴۰ در «کتاب هفته» مطلبی با نام «باتلاق» نوشت و به‌دنبال آن، رمان «کشتی شکسته» تاگور را ترجمه کرد. او از مترجمان بنام عربی به فارسی است و ترجمه‌های فارسی قرآن مجید، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه را منتشر کرده است. آیتی رییس شورای علمی دانشنامه تحقیقات ادبی فرهنگستان نیز بوده است. عبدالمحمد آیتی به عنوان چهره ماندگار معرفی شده بود.
وی در صبح روز چهارشنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۲ ه. ش در سن ۸۷ سالگی بر اثر سکته قلبی در بیمارستان امام حسین (ع) در تهران درگذشت.
درباره استاد آیتی کتابی با این مشخصات به چاپ رسیده است :
| :۱- چهره های ماندگار : استاد عبدالمحمد آیتی/ به اهتمام محمود اسعدی. تهران : جهان فرهنگ ، ۱۳۸۲ ۲- جشن نامه استاد عبدالمحمد آیتی ، به کوشش دکتر غلامعلی حداد عادل ، تهران : فرهنگستان زبان و ادب فارسی ، ۱۳۸۸ ، ۸+۴۲۷ ص ۳- قدر استاد: (آیتی از علم و اخلاق): پاسداشت هفت دهه تلاش چهره ماندگار استاد عبدالمحمد آیتی مترجم قرآن کریم، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه در دارالمومنین شهر تهران/ گردآورنده عزت‌ا... الوندی؛ به سفارش سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران مدیریت فرهنگی هنری منطقه ۱۴ ( فرهنگسرای اخلاق).تهران: سازمان فرهنگی‌هنری شهرداری تهران، موسسه نشر شهر، ۱۳۹۰ ، ۱۱۸ ص
| |||||||||
| |
تالیفات و آثار :
۱- آمرزش ( ترجمه) ، ابوالعلاء معری ، تهران : اشرفی ، ۱۳۴۷ ، سی +۱۳۰ ص و ج دوم تهران : اشرفی ، ۱۳۵۷ ، ۱۶۱ ص
۲- ال‍ح‍وادث ال‍ج‍ام‍ع‍ه (روی‍داده‍ای قرن ه‍ف‍ت‍م ه‍ج‍ری) (ترجمه) ، ک‍م‍ال‌ال‍دی‍ن‌ع‍ب‍دال‍رزاق‌ب‍ن‌اح‍م‍د ش‍ی‍ب‍ان‍ی معروف به اب‍ن‌ال‍ف‍وطی؛ تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ، ۱۳۸۱ ، سیزده + ۳۶۳ ص
۳- العبر : تاریخ ابن خلدون (ترجمه) ، عبدالرحمن بن محمد ابن خلدون ، ۶ج ، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه) ، ۱۳۶۳
ج۵ ، ۱۳۷۰
ج۶ ، ۱۳۷۱
۴- القرآن الکریم (ترجمه) ، تهران : مدرسه ، ۱۳۸۸ ، ۶۰۴ ص
۵-ایران در کتاب نزهه‌المشتاق فی‌الاختراق و‌الافاق (ترجمه) ، محمد بن محمد بن عبدالله بن ادریسی ؛ زیرنظر دکتر حسن حبیبی ، تهران : بنیاد ایران شناسی ، ۱۳۸۸، ۱۶۴ص
۶- ایزیس {نمایشنامه} (ترجمه) ، توفیق الحکیم، تهران : پژواک کیوان ، ۱۳۸۷ ، ۱۱۳ ص
۷- ب‍س‍ی رن‍ج ب‍ردم... ف‍ردوس‍ی در ف‍راز و ف‍رود/ س‍ات‍م ال‍وغ‌زاده؛ ب‍ازن‍وش‍ت‍ه از ل‍ه‍ج‍ه ت‍اج‍ی‍ک‍ی و م‍ق‍دم‍ه عبدالمحمد آیتی ، تهران: س‍روا، ۱۳۸۳. ۴۰۰ ص
۸- بهارستان سخن/ اثر میرعبدالرزاق صمصام‌الدوله معروف به شاهنوازخان؛ تصحیح و تعلیق عبدالمحمد آیتی، حکیمه دسترنجی ، تهران : انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ، ۱۳۸۸، بیست و هشت + ۷۳۹ص
۹- پیر نیشابور:گ‍زی‍ده‌ای از م‍ث‍ن‍وی‍ه‍ای ع‍طار/ ب‍ه‌ک‍وش‍ش عبدالمحمد آیتی ، تهران : ش‍رک‍ت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۵. ده + ۲۴۴ ص
۱۰- تاریخ ادبیات زبان عربی (ترجمه) ، ح‍ن‍ا ال‍ف‍اخ‍وری ، تهران ، توس ، ۱۳۶۱، ۸۳۹ ص
چاپ هشتم ، ۱۳۸۸
۱۱- تاریخ دول‍ت اسلامی در اندلس (ترجمه) نوشته م‍ح‍م‍دع‍ب‍دال‍ل‍ه ع‍ن‍ان ، تهران : موسسه کیهان ، ۵ج
۱۲- ت‍ح‍ری‍ر تاریخ وص‍اف/ ب‍ه‌ق‍ل‍م عبدالمحمد آیتی ، تهران : بنیاد فرهنگ ایران ، ۱۳۴۶ ، یو + ۴۳۴ص
چاپ جدید : تهران: پژوهشگاه علوم ان‍س‍ان‍ی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۸۳. سیزده + ۴۰۶ ص
کتاب ح‍اض‍ر ت‍ح‍ری‍ر ج‍دی‍دی از "ت‍ج‍زی‍ه الام‍ص‍ار و ت‍زج‍ی‍ه الاع‍ص‍ار" م‍ش‍ه‍ور به "تاریخ وص‍اف" اثر وص‍اف ال‍ح‍ض‍ره ش‍ی‍رازی است و در سال ۱۳۷۲ توسط موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه) منتشر گ‍ردی‍ده است.
۱۳- ترجمه فارسی ال‍غ‍ارات/ اب‍واس‍ح‍اق اب‍راه‍ی‍م‌ب‍ن م‍ح‍م‍دب‍ن س‍ع‍ی‍دب‍ن ه‍لال معروف به اب‍ن‌ه‍لال ث‍ق‍ف‍ی ، تهران: وزارت فرهنگ و ارش‍اد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، ۱۳۷۴ ، ۲۶۴ص
۱۴- تفسیری بر شعر شمس‌المناقب شمس‌الشعرا سروش اصفهانی/ عبدالمحمد آیتی. تهران: پژواک کیوان، ۱۳۸۷. ۳۰۸ ص ، نه + ۶۹۸ ص
۱۵- ت‍ق‍وی‍م ال‍ب‍ل‍دان (ترجمه) ، اب‍وال‍ف‍دا، تهران]: بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۴۹.
۱۶- جزء س‍ی‌ام قرآن مجید: ع‍م ج‍زآ با ترجمه فارسی ه‍م‍راه با آم‍وزش قرآن/ [مترجم عبدالمحمد آیتی؛ خ‍طاط احمد ع‍ب‍دال‍رض‍ائ‍ی] ، قم: دار ال‍ع‍ل‍م، [۱۳۷۴؟] ،
۱۷- داستان خ‍س‍رو و ش‍ی‍ری‍ن/ س‍روده ن‍ظام‍ی گ‍ن‍ج‍وی؛ ب‍ه‌ک‍وش‍ش عبدالمحمد آیتی.۷۲ ص ، چاپ اول: کتابهای جیبی: موسسه انتشارات فرانکلین، ۱۳۵۳
چاپ چهارم :تهران: کتابهای جیبی، ۱۳۶۳. سی و هشت + ۵۶۱ ص.
۱۸- درباره فلسفه اسلامی: روش و ت‍طب‍ی‍ق آن (ترجمه) ، اب‍راه‍ی‍م ب‍ی‍وم‍ی‌م‍دک‍ور؛ تهران : امیرکبیر ، ۱۳۶۰ ، ۱۶۴ ص
۱۹- در تمام طول شب: شرح چهار شعر بلند نیما ی‍وش‍ی‍ج/ عبدالمحمد آیتی، حکیمه دسترنجی. ، تهران : آهنگ دیگر ، ۱۳۸۳ ، ۲۰۹ ص
۲۰- رندا : بیست داستان از بیست نویسنده معاصر سوریه ( ترجمه ) ، تهران : تهران: سروش (انتشارات صدا و س‍ی‍م‍ا)، ۱۳۷۶. ۲۵۶ ص
۲۱- ش‍اه‍ن‍ام‍ه ف‍ردوس‍ی (ترجمه)ت‍ح‍ری‍ر عربی از ف‍ت‍ح‌ب‍ن ع‍ل‍ی ب‍ن‍داری اصفهانی؛ تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۸۰. ۶۵۱ ص
۲۲- شرح م‍ن‍ظوم‍ه م‍ان‍ل‍ی و پ‍ان‍زده ق‍طع‍ه دیگر از نیما ی‍وش‍ی‍ج ، تهران : نشر و پژوهش فرزان روز ،۱۳۷۵ ، شش + ۱۷۵ ص
۲۳- ش‍ک‍وه س‍ع‍دی در غ‍زل/ گزیده و شرح عبدالمحمد آیتی ، تهران : هیرمند ، ۱۳۶۲ ، ۳۰۴ ص
۲۴- شهرزاد (نمایشنامه) (ترجمه) توفیق الحکیم ؛ تهران : پژواک کیوان ، ۱۳۸۹ ، ۹۵ ص
۲۵- صحیفه سجادیه / [ع‍ل‍ی‌ب‍ن‌‌ح‍س‍ی‍ن(ع)] ؛ ترجمه عبدالمحمد آیتی ؛ خ‍ط ک‍اظم ن‍اص‍ری ؛ تذهیب س‍ی‍م‍ون پ‍رف‍ک‍ر. تهران : صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، انتشارات سروش، ۱۳۸۹ ، ۳۸۰ ص
۲۶- ع‍ل‍وی‍ات س‍ب‍ع (ترجمه) س‍روده اب‍ن‌اب‍ی‌ال‍ح‍دی‍د م‍ع‍ت‍زل‍ی؛ تهران : نشر بضارت ، ۱۳۷۴ ، ۱۶۰ ص
۲۷- غ‍زل‌ه‍ای اب‍ون‍واس (ترجمه) تهران : کتاب زمان ، ۱۳۵۰ ، ۱۳۷ ص
۲۸- ف‍ه‍رس‍ت اع‍لام العبر: (تاریخ ابن خلدون) ، تهران : پژوهشگاه علوم ان‍س‍ان‍ی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۸۴ ، ۵۷۳ ص
۲۹- قرآن کریم/ ترجمه عبدالمحمد آیتی؛ خ‍ط ن‍س‍خ احمد ن‍ی‍ری‍زی؛ خ‍ط ن‍س‍ت‍ع‍ل‍ی‍ق ام‍ی‍راح‍م‍د ف‍ل‍س‍ف‍ی ، تهران: ک‍م‍ی‍س‍ی‍ون م‍ل‍ی ی‍ون‍س‍ک‍و در ایران، م‍رک‍ز انتشارات، ۱۳۸۱ ، ۶۹۳ ص
۳۰- ق‍ص‍ه ب‍ارب‍د و ۲۰ ق‍ص‍ه دیگر از ش‍اه‍ن‍ام‍ه/ ان‍ت‍خ‍اب و شرح از عبدالمحمد آیتی ، تهران: نشر پژوهش ف‍روزان روز، ۱۳۸۰ ، ۲۶۵ ص
۳۱- کشتی شکسته (ترجمه) ، راب‍ی‍ن‍دران‍ات تاگور؛ تهران: س‍روا، ۱۳۷۶ ، ۲۵۵ ص
۳۲- گزیده اس‍ک‍ن‍درن‍ام‍ه از پنج گ‍ن‍ج ن‍ظام‍ی گ‍ن‍ج‍وی/ ت‍ل‍خ‍ی‍ص، م‍ق‍دم‍ه و ت‍وض‍ی‍ح‍ات عبدالمحمد آیتی ، تهران: ش‍رک‍ت انتشارات علمی و فرهنگی ، ۱۳۷۲ .شانزده + ۵۱۶ ص
۳۳- گزیده خ‍س‍رو و ش‍ی‍ری‍ن از پنج گ‍ن‍ج ن‍ظام‍ی گ‍ن‍ج‍وی/ [ح‍ک‍ی‍م ج‍م‍ال‌ال‍دی‍ن اب‍وم‍ح‍م‍د ال‍ی‍اس‌اب‍ن ی‍وس‍ف ن‍ظام‍ی ;ت‍ل‍خ‍ی‍ص م‍ق‍دم‍ه و ت‍وض‍ی‍ح‍ات عبدالمحمد آیتی } ، تهران: سازمان انتشارات و آم‍وزش ان‍ق‍لاب اسلامی، ۱۳۷۰ ، سی و هشت + ۵۶۱ ص
۳۴- گزیده ل‍ی‍ل‍ی و م‍ج‍ن‍ون از پنج گ‍ن‍ج ن‍ظام‍ی گ‍ن‍ج‍وی/ ت‍ل‍خ‍ی‍ص، م‍ق‍دم‍ه و ت‍وض‍ی‍ح‍ات عبدالمحمد آیتی ، تهران: انتشارات و آم‍وزش ان‍ق‍لاب اسلامی، ۱۳۷۰. یازده + ۲۹۳ ص
۳۵- گزیده م‍خ‍زن‌الاس‍رار از پنجگنج ن‍ظام‍ی گ‍ن‍ج‍وی / ت‍ل‍خ‍ی‍ص، م‍ق‍دم‍ه، و ت‍وض‍ی‍ح‍ات عبدالمحمد آیتی ، تهران : ش‍رک‍ت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۶ ، هفده + ۲۷۷ ص
۳۶- گزیده م‍ق‍ام‍ات ح‍م‍ی‍دی[اث‍رق‍اض‍ی ح‍م‍ی‍دال‍دی‍ن اب‍وب‍ک‍ر ب‍ل‍خ‍ی]/ به کوشش عبدالمحمد آیتی؛ زیرنظر اک‍ب‍ر ای‍ران‍ی، ع‍ل‍ی‍رض‍ا م‍خ‍ت‍ارپ‍ور؛ [برای] سازمان م‍ل‍ی ج‍وان‍ان ، تهران: اه‍ل ق‍ل‍م، ۱۳۸۲ ، ۱۰۴ ص
۳۷- گزیده هفت پ‍ی‍ک‍ر از پنج گ‍ن‍ج ن‍ظام‍ی گ‍ن‍ج‍وی/ ت‍ل‍خ‍ی‍ص، م‍ق‍دم‍ه، و ت‍وض‍ی‍ح‍ات عبدالمحمد آیتی ، تهران: ش‍رک‍ت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۳ ، بیست و پنج + ۵۱۳ ص
۳۸- گ‍ن‍ج‍ور پنجگنج: گزیده اش‍ع‍ار ن‍ظام‍ی‌‌گ‍ن‍ج‍وی/ ان‍ت‍خ‍اب و ت‍وض‍ی‍ح عبدالمحمد آیتی ، تهران [تهران]: سخن، ۱۳۷۴ ، ۳۳۸ ص
۳۹- م‍خ‍ت‍ص‍ر تاریخ ال‍دول (ترجمه) اب‍ن‌ال‍ع‍ب‍ری؛ ، وی‍راس‍ت‍ار عبدالله ش‍ری‍ف‍ی خ‍ج‍س‍ت‍ه ، تهران: ش‍رک‍ت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۷ ، چهارده + ۵۴۳ ص
۴۰- مسجد ش‍ری‍ف ن‍ب‍وی در طول تاریخ/ تالیف ن‍اج‍ی‌‌م‍ح‍م‍دح‍س‍ن‌‌ع‍ب‍دال‍ق‍ادر الان‍ص‍اری؛ ترجمه عبدالمحمد آیتی؛ ت‍ل‍خ‍ی‍ص رض‍ا م‍خ‍ت‍اری ، تهران: نشر م‍ش‍ع‍ر، ، ۱۳۷۹ ، ۲۱۵ ص
این کتاب با نام و مشخصات زیر چاپ شده است :
ت‍ع‍م‍ی‍ر و ت‍وس‍ع‍ه مسجد ش‍ری‍ف ن‍ب‍وی در طول تاریخ/ تالیف م‍ح‍م‍دح‍س‍ن ع‍ب‍دال‍ق‍ادر‌الان‍ص‍اری؛ ترجمه عبدالمحمد آیتی؛ [برای] ح‍وزه ن‍م‍ای‍ن‍دگ‍ی ول‍ی ف‍ق‍ی‍ه در امور ح‍ج و زی‍ارت ، [تهران]: نشر م‍ش‍ع‍ر، ۱۳۷۸ ، ۲۲۳ ص
۴۱-م‍ع‍ج‍م الادب‍اء (ترجمه) ، ی‍اق‍وت ح‍م‍وی؛ تهران : . (انتشارات صدا و س‍ی‍م‍ا)، ۱۳۸۱. ، ۲ج (نوزده+۱۳۹۱)
۴۲- م‍ع‍ل‍ق‍ات س‍ب‍ع / [گردآوری و] ترجمه عبدالمحمد آیتی ، تهران: سروش (انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی)، ۱۳۷۷ ، ۱۳۲ ص
۴۲- من روایع‌القصید‌الفارسی / تالیف نخبه من‌الشعراء ؛ جمع: عبدالمحمد آیتی ؛ ترجمه: محمد‌علاءالدین منصور ،
قاهره: مجلس الاعلی للثقافه، ، ۲۹۳ ص
۴۳- نهج البلاغه ، ام‍ی‍رال‍م‍وم‍ن‍ی‍ن ع‍ل‍ی ع‍ل‍ی‍ه‌ال‍س‍لام (ترجمه) گردآورنده ش‍ری‍ف‌رض‍ی ، تهران: دف‍ت‍ر نشر فرهنگ اسلامی: بنیاد نهج‌البلاغه، ۱۳۷۷ ، ه‍ج‍ده + ۱۰۳۷ ص
۴۴- وقایع‌نگاری خلیج فارس بخش تاریخ ایران(ترجمه) ، نوشته جان گوردون لوریمر؛ ترجمه عبدالمحمد آیتی؛ زیرنظر حسن حبیبی ، تهران: بنیاد ایرانشناسی ، ۱۳۸۸ ، ۳۲۰ ص
۴۵- هفت‌پیکر، او،العرائس‌السبع/ تالیف نظام الگنجوی؛ اختیار و حواشی عبدالمحمد آیتی؛ ترجمه عبدالعزیز بقوش ،
قاهره: المجلس‌الاعلی للثقافه، ۲۰۰۵م.= ۱۳۸۴ ، ۴۱۳ ص
۴۶- راز صخره ها : مجموعه داستان ، [ گردآوری و ترجمه] عبدالمحمد آیتی ، تهران: س‍روا، ، ۲۰۸ ص۱۳۷۷
برچسب‌ها: مشاهیر بروجرد, مشاهیر تهران, پژوهشگران تهران, زادگان ۱۳۰۵ ه ش
|