ملا ابوالفضل سیرت بلخی

قاضی مولانا میر ابوالفضل بلخی متخلص به" سیرت" از شاعران اواخر قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم هجری است. شمس الدین مخدوم شاهین بخارایی در " مجموعه اشعار " شعر او را آورده است. گردآورنده در سال ۱۲۹۵ ه. ق. آن را نوشته و اکنون به شماره ۸۲۰۴ در کتابخانه بنیاد خاورشناسی فرهنگستان علوم در تاشکند ازبکستان وجود دارد.

همچنین در کتاب " تذکره الشعراء شرعی " یا " تذکره الفضلاء " نوشته عبدالعظیم شرعی شرح حال او آمده است. سیرت بلخی در بخارا به قضاوت مشغول بوده است.

*

منابع

-----------------------------

- فهرست نسخه های خطی فارسی آثار منظوم انستیتوی شرق شناسی ابوریحان ص

برچسب‌ها: مشاهیر بلخ, شاعران بلخ

ساقی بلخی

ساقي بن محمد امين بلخي از خوشنویسان قرن یازدهم هجری است. وی نسخه ای از کتاب " خواص سوره یس " نوشته : سلطانعلی اوبهی را در سال ۱۰۹۸ ه. ق به خط نستعلیق در ۴ برگ کتابت کرده است که به شماره ۲۴۵۹/۶ در کتابخانه کتابخانه بنیاد خاورشناسی فرهنگستان علوم در تاشکند ازبکستان وجود دارد.

*

منابع

--------------------------------------------------

- مجموعه نسخه های خطی فارسی فرهنگستان علوم جمهوری ازبكستان ص

برچسب‌ها: مشاهیر بلخ, خوشنویسان بلخ

سامع بلخی

سامع بلخی از شاعران قرن یازدهم هجری است. شعری از او در مجموعه بیاض شماره (A.N.m ۹۲۷ (۲۳۳۶ کتابخانه سالار جنگ حیدرآباد هند که در اواخر قرن یازدهم هجری جمع آوری شده است ؛ وجود دارد.

*

منابع

----------------------------------------

- فهرست مشروح فارسی مخطوطات در سالار جنگ میوزیوم و کتب خانه ج ۶ ص

برچسب‌ها: مشاهیر بلخ, شاعران بلخ

سوادی بلخی

سوادی بلخی از خوشنویسان قرن دهم هجری است . وی نسخه ای از کتاب " التهلیلی " نوشته ملا احمد جندی را به خط نستعلیق در سال ۹۷۰ ه. ق. کتابت کرده است. این نسخه به شماره ۸۳۳۶ در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی در مشهد مقدس نگهداری می شود.

*

منابع

-------------------------------------------------------

- فهرست نسخه‌ های خطی آستان قدس رضوی . ج.۱۱

برچسب‌ها: مشاهیر بلخ, خوشنویسان بلخ

سجودی بلخی

سجودی بلخی شعر او در مجموعه " اشعار " شماره ۱۷۶۰۸ کتابخانه مجلس شورای اسلامی ، که در قرن ۱۲ هجری گردآوری شده است وجود دارد .

*

منابع

------------------------------------------------

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی ج ۴۸ ص

برچسب‌ها: مشاهیر بلخ, شاعران بلخ

سراج الدین محمد بلخی

سراج الدین محمد بلخی معروف به " سراج الدین علا " از شاعران قرن ششم هجری و مداح خوارزمشاه و در فضل و کمال و نظم و نثر ید بیضا ظاهر می نموده. از قدمای حکماست و قولش بر فضلش گواست.

دیوان اشعار او در دست نیست و شعرهایش در برخی جُنگ ها و تذکره ها آمده است از جمله " جُنگ اشعار " شماره ۱۴۶۱۶ ف کتابخانه ملی ایران که در قرن ۱۳ هجری جمع آوری شده است و مجموعه " اشعار " جمع آوری شده در قرن ۱۱ هجری ( نسخه شماره ۲۴۴۶ کتابخانه ملی ایران ) به اسم " سراج الدین بلخی . در تذکره اسحاق بیگ بیگدلی شاملو که در قرن ۱۲ هجری ( نسخه شماره ۱۲۵۷ ف کتابخانه ملی ایران ) نوشته شده شعر " سراج الدین بلخی " هم آمده است . در مجموعه " اشعار " شماره ۷۲۰ کتابخانه نوربخش ( خانقاه نعمت اللهی ) تهران که در قرن یازدهم هجری گردآوری شده شعر " سراج الدین بلخی " آمده است..

نمونه شعر
امرش به اختیار قضا قاضی قدر
حکمش به اتفاق قدر شحنه قضا
خورشید را به زینت ایوان او نثار
افلا» را به خدمت درگاه او هوا.

*

آن می که جام گردد از جوی سلسبیل

آن می که بزم یابد از رونق جنان

بویش چو بوی سوسن و یاسین و نسترن

رنگش چو رنگ لاله و یاقوت و ارغوان

مفتاح بی غمی دوران نفع بی ضرر

ارباب خرمی و در آن سود بی ژیان

*

منابع

----------------------------------------------

- سفینه خوشگو ص

- ریحانه الادب ج ص

- هفت اقلیم ج ص

- تذکره روز روشن ض ۳۵۲.

- فرهنگ سخنوران ص۲۶۴

- تذکره مجمع الفصحاء ج ص

- لغت نامه دهخدا ج ۹ ص ۱۳۳۵۵۰.

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه ملی ایران ج ۳

- نشریه كتابخانه مركزی دانشگاه تهران. ج.۱۳

برچسب‌ها: مشاهیر بلخ, شاعران بلخ

میرزا علی محمد سعید ظفرآبادی شیرازی

زندگینامه:

میرزا علی محمد سعید ظفرآبادی شیرازی متخلص به " سعید " فرزند ملا کریم ، از شاعران قرن سیزدهم هجری است . وی رد روستای ظعرآبادی در دو گرسنگی شیراز به دنیا آمد . در سرودن غزل طبیعی روان داشت پیری بود روشن ضمیر و زنده دلی خوش تقریر . او پس از حدود ۷۰ سال عمر از دنیا رفت. دیوان اشعار او را اسماعیل اشرف ( دبیر انجمن ادب شیراز ) به دست آورده و به شرحی که در روزنامه پارس ( شماره ۲۱۸۹ به تاریخ ۱۳ بهمن ۱۳۳۷ ) نوشته شامل نزدیک به هزار بیت از انواع شعر چون غزل و قصیده است .

نمونه شعر:

این زلف خم به خم له رخت سایه افکن است

یا شام تیره هم ز پی اش روز روشن است

گیسویت تابدار تو افعی صفت به هم

پیچیده است یا که خم خام بهمن است

مژگان و چشم و خال تو تاراج می دهند

ایمان و صبر و تاب و قراری که با من است

خالت چو مشک و سینه چو مجموعه بلور

گویا که شاه هند فرنگش نشیمن است

وصف تو مدعای " سعید " است عیب نیست

زیرا که مور خسته طلبکار خرمن است

*

منابع

------------------------------------

- تذکره شعرای دارالعلم شیراز ص ۱۸۷.

- تذکره مرآت الفصاحه ص۲۷۹.

دانشمندان و سخن سرایان فارس ج۳ ص ۱۶۰.

برچسب‌ها: مشاهیر شیراز, شاعران شیراز

علی سیمی نیشابوری

زندگینامه

مولانا علی بن محمد سیمی نیشابوری نقاش، مذهب، خطاط و شاعر قرن نهم هجری است.

تاریخ دقیق تولدش روشن نیست اما احتمالا در نیمه ی دوم قرن هشتم هجری در نیشابور بوده است. چنان که سیمی نیشابوری در مقدمه دیوان لطف الله نیشابوری نوشته است ؛ لطف الله نیشابوری از شاعران آن عهد از استادان او در فنون شعر و ادب است.

تنها نسخۀ خطی دیوان لطف‌الله نیشابوری به شمارۀ 2321 در کتابخانۀ ملی نگهداری می‌شود. بر صفحۀ نخست این رساله نوشته شده است: «دیوان مولانا لطف‌الله نیشابوری متوفی 812 که سیمی نیشابوری جمع کرده و سپس به خزانۀ شاهرخ بن تیمور گورکان انتقال یافته است». بر اساس توضیحی که سیمی داده است، وی دو سال بعد از درگذشت لطف‌الله موفق به تهیۀ اشعار و گردآوری و تدوین این مجموعه شده است.

با توجه به قدمت نسخه و وجود آن در کتابخانۀ شاهرخ، می‌تواند اشارتی باشد بر اینکه نسخه متعلق به سیمی و به خط اوست. رسم‌الخط نسخه با آنچه در قرن هفتم رایج بوده، تفاوت چندانی ندارد.

در نیشابور تعدادی از علاقمندان هنر نزد او حاضر شدند. از جمله کاتبی ترشیزی نزد او خوشنویسی و ادبیات را آموخت. و به قول اوحدی بلیانی به خاطر حسن خط و زیبایی صورت نورد رشک و عداوت استاد قرار گرفت و به ناچار از نیشابور به هرات رفت. کاتبی در دیوان خود استادش را به سرقت اشعارش متهم ساخته است :

میان شهر نیشابور سیمی

چو اشعار ملیح کاتبی دید

به مشهد رفت و بر نام خودش بست

نمک خورد و نمکدان را بدزدید

سیمی در حدود سال ۸۱۵ ه. ق. به مشهد مقدس رفت و چندی به مکتبداری پرداخت و بسیاری از بزرگان آن شهر نزد او ادبیات فارسی و به ویژه فنون نظم و نثر را آموختند. اما به خاطر رونق ادب و هنر در هرات به وسیله شاهزادگان تیموری ، به هرات رفت و ابتدا نزد جعفر بایسنقری به مشق خط پرداخت و سپس در کارگاه هنری و کتابخانه بایسنقر میرزا به کتابت و کتاب آرایی مشغول شد.

سیمى هفت قلم را خوش مى‏نوشت. شعر را نیز نیكو مى‏سرود و در سرعت قلم بى‏نظیر بود و بنا به روایتی در یک شبانه روز دو یا سه هزار بیت به نظم درآورد و یکصد و بیست مکتوب شد که هر یک ده سطر بوده است.در معمارى و رنگ‏آمیزى و مركب‏سازى و افشان‏گرى و تذهیب و رنگ كارى كاغذ سررشته داشت و در بعضى از این هنرها رسالاتى تالیف كرده و معمیات او متداول بوده است. در فن معما نیز مهارت داشت. و برخی از او به عنوان سیمی معمای نام برده اند.از شاگردان وى می توان به عبدالحى منشى استرآبادى و کاتبی نیشابوری اشاره کرد.

سال درگذشت او در هیچ یک از منابع موجود نیست. تنها می دانیم که تا سال ۸۴۰ ه. ق. زنده بوده است. محمد نقی سپهر سال ۸۵۲ را برای درگذشت او ثبت کرده است که همچون اغلب تاریخ درگذشت های ثبت شده او فاقد اعتبار است.

آثار خوشنویسی

۱. کتابت " حساب " نوشته : محمود بن محمد قاضی والشتانی ، نستعلیق ، در سال ۸۴۰ ه. ق. ، موجود به شماره ۱۲۲۶ در کتابخانه مجلس سنای سابق .

۲. کتابت " گل و نوروز " خواجوی کرمانی ، که در تذکره عرفات العاشقین به آن اشاره شده ولی نسخه ای از آن به خط سیمی شناسایی نشده است.

۳. دیوان مولانا لطف الله نیشابوری ، به خط نستعلیق، بدون رقم کاتب ، و به احتمال زیاد به خط سیمی نیشابوری ، در سال ۸۱۴ ه. ق ، موجود به شماره ۲۳۲۱ در کتابخانه ملی ایران

کتاب ها:

"جوهریه سیمی " که فهرست نویسان نسخه های خطی به خاطر برداشت اشتباه از مقدمه کتاب نام آن را " جوهر مسمی " ثبت کرده اند :

یایم ز بی وفائی ایام چون وفات

باشد حیات حاصلم از حاصل الحیوه

سی روز با ضمیر پریشان و چهل صبحاح

کردم صفات جمع در این مجمع الصفات

تاریخ سال هششصد و در سی و هفت بود

کاین روز نامجه یافت رقم در شب براه

این رساله در آداب دبیری و منشی گری و انشاء و ترسل است و در آن به شرح اخلاقِ دبیر، تراشیدن قلم، مرکّب سازی و رنگ های الوان و حَل کاری پرداخته است. سپس زمان و مکان مناسب برای خوشنویسی را بیان می کند. رساله به اعتقادات و خرافات در بابِ کتابت نیز اشاراتی دارد.

مولف این رساله را در سال ۸۳۷ ه. ق. ان را نگاشته و در لابلای کتاب اشعاری از خود را آورده است . مولف این رساله را در ۳۰ روز و در ۸۳۷ق نوشته و شامل چهار باب است که عبارت‌اند از باب اول در بیان تعلیم و تعلم ضوابط و روابط؛ باب دوم دربارۀ انواع مخاطبات و حجابات؛ باب سوم در عرض عرائض ممنوعه که به مشاهیر نوشته شده؛ و باب چهارم در حج، قبالات شرعیه و تمسکات.

قدیمی ترین نسخه خطی موجود این کتاب که در سال ۸۷۲ ه. ق. به خط نستعلیق کتابت شده است ، به شماره ۹۶۲/۲ در کتابخانه خراجچی اوغلو (ضمن كتابخانه انه بیگ) واقع در بورسیه ترکیه نگهداری می شود . همچنین ۳ نسخه دیگر از این کتاب به شرح زیر در کتابخانه ها وجود دارند : نسخه شماره ۳۳۶۴/۸ کتابخانه مجلس شورای اسلامی که در قرن یازدهم هجری کتابت شده است . نسخه شماره ۳۸۳۱/۳ در کتابخانه ملی ملک در تهران که در احتمالا در قرن نهم هجری کتابت شده است. نسخه دیگر به شماره ۵۲۶/۸ که در همان کتابخانه است و سيد حسن حسيني متخلص به ثريا در سال ۱۲۷۱ ه. ق. به خط نستعلیق آن را کتابت کرده است .همچنین نسخه شماره ۳۰۳۲/۷-۱۶/۴۲ کتابخانه آیت الله گلپایگانی که در قرن دوازدهم هجری کتابت شده و در فهرست نسخه های خطی این کتابخانه با نام " مجمع الصفات " معرفی شده است .

این رساله این رساله درضمن " کتاب آرایی درتمدن اسلامی " ص ۴۵-۵۴ به چاپ رسیده است

نمونه شعر :

نمی گنجد ز شادی غنچه در پوست

چو سیمی نسبتش با آن ذهن کرد

*

دل مسکین حاجتمند عشّاق

به عشق ابرویت شد شیشه بر طاق

منابع

--------------------------------------

- تذکره دولتشاه ( تصحیح دکتر فاطمه علاقه صص ۷۴۲ - ۷۴۳ ، ۶۹۰.

- مجالس النفایس ص ۱۶و ۱۹۱

- تذکره عرفات العاشقین ج۳ صص ۱۷۱۴ و ۱۷۱۵ ، ج۲ ص ۹۶۰ ، ج۵ ص ۳۱۵۴

- منتخب اللطیف ص ۳۲۸.

- تذکره روز روشن ص ۳۸۵.

- مناقب هنروران ص ۵۷.

- تذکره خوشنویسان ( هفت قلمی ) ص ۴۳.

- گلستان هنر صص ۵۸ و ۵۹.

- تذکره خوشنویسان ( سپهر ) ص ۶۷ و ۶۸.

- تذکره غنی ص ۶۹

- مطلع الشمس ص ۴۳۴

- احوال و آثار خوشنویسان ج ۳ ص ۷۴۹.

- تاریخ ادبیات ایران ج۴ ص صص ۱۷۱ ، ۱۹۴ ، ۱۹۹ ، ۲۳۴.

- لغت نامه دهخدا ج۹ ص ۱۳۹۰۱.

- دانشنامه هنرمندان جهان اسلام ص ۷۲۰.

الذریعه ج۹ ص

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه مجلس سنا ج۲ ص

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه آیت الله گلپایگانی ج ۶

- فهرست نسخه های خطی فارسی کتابخانه بورسه ص ۱۶۹.

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه ملی ملک ج ۷ ص ۶۴ و ج۵ ص ۶۰.

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی ج۸ ص ۳۳۶۴ و ج ۱۰ ص ۱۱۹۸.

- نیشابور شهر فیروزه صص ۴۳۲- ۴۳۳.

برچسب‌ها: مشاهیر نیشابور, خوشنویسان نیشابور, شاعران نیشابور, مشاهیر هرات

فضل الله شیرانی ( سخای اصفهانی )

زندگینامه :

فضل‌الله شیرانی متخلص به " سخا " شاعر معاصر در سال ۱۳۲۵ ه. ش. اصفهان به دنیا آمد.

وی سرودن شعر را از دوره نوجوانی و با آموزش نزد عموی خود، استاد نوای اصفهانی آغاز کرد و اولین سروده‌ی وی با نام «مادر» نیز در همان دوران منتشر شد. از این شاعر اصفهانی، اشعار و سروده‌های آئینی و اجتماعی متعددی بر جای مانده است.

دبیر اجرایی انجمن ادبی صائب، مسئولیت سابق دفتر شعر استان، مؤسس و مدیرعامل انجمن، هماهنگی شاعران استان اصفهان، عضویت در شورای شعر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان، شورای شعر صدا و سیمای مرکز اصفهان و شورای شعر نگارستان امام خمینی ، از فعالیت‌ها و مسئولیت‌های وی بود.

این شاعر سرانجام در یکشنبه ۱۵ آبان ۱۴۰۱ ه. ش پس از مدتی بیماری درگذشت.

نمونه شعر:

صفای آیینه دارند نور چشمانت

به حیرت است دلم در حضور چشمانت

زتاب عشق تو صحرای سینه ام سیناست

بخوان کلیم دلم را به طور چشمانت

یکی دو جرعه بنوشان مرا که می جوشد

شراب عشق زجام بلور چشمانت

قسم به صبح نگاهت که دیده ام هرصبح

طلوع عاطفه را در ظهور چشمانت

همیشه عاشق آن لحظه ام که می افتد

به کوچه سار خیالم عبور چشمانت

جمال خویش نهان کن از آن که می شکند

غرور آینه پیش غرورچشمانت

از آن زمان دل بی طاقتم شکیبا شد

که گشت محمو نگاه صبور چشمانت

نظیر خط عبور غزال زیبایی است

به جاری غزل من مرور چشمانت

من آن سخای خراباتیم که با نگهی

شدم خراب شراب طهور چشمانت

*

منابع

------------------------------------------

- تذکره شعرای استان اصفهان ص

- خبرگزاری ایرنا : ۱۵ آبان ۱۴۰۱

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, شاعران اصفهان, زادگان ۱۳۲۵ ه ش, درگذشتگان ۱۴۰۱ ه ش

محمد سرخسی

ابوالفضل محمدبن حسن سرخسی ، از عرفاى قرن چهارم هجری است. از زندگانى و مراحل تعليم و تعلم و سيروسلوك وى اطلاعى در دست نيست. همينقدر ميدانيم كه او در سرخس به دنيا آمده و به گزارش منابع از مريدان ابونصر سرّاج (متوفى 378) بوده است.
از حكايتى، كه در آن سرخسى، هفتصد تفسير از آيۀ 54 سورۀ مائده، «يُحِبُّهُم و يُحِبّونَه»، براى ابوسعيد ابوالخير ذكر كرده، تسلط سرخسى بر علوم و معارف قرآنى آشکار می شود . ميبدى حكايتى مبنى بر حضور سرخسى در مجلس سماع آورده است. اينكه ابوعلى زاهربن احمد فقيه، ابوسعيد را به حضور در مجلس صوفيانۀ سرخسى تشويق ميكرد . و نيز آنچه هجويرى از سرخسى نقل كرده است، نشانۀ اعتدال سرخسى در سلوك است، به نحوى كه مخالفت اهل مدرسه را برنمي انگيخت. ابوسعيد ابوالخير* و بابوفله احمدبن على فلى ميهنى (متوفى460) از شاگردان وى بودند. ابوسعيد با اشراف سرخسى به رياضت و ذكر ميپرداخت و هرگاه مشكل يا سؤالى برايش مطرح ميشد از ميهنه تا سرخس به ديدار محمدبن حسن ميشتافت و پس از وفات سرخسى، هنگام قبض، با زيارت مزارش فتوح و بسط مييافت. بابوفله نيز پس از درگذشت سرخسى، امامت خانقاه سرخس را برعهده گرفت .

به نوشتۀ مدرّس تبريزى ، سرخسى در سال 400 در سرخس وفات يافت . سرخسى از مريدان خود خواسته بود كه وى را در بين خراباتيان و گناهكاران به خاك بسپارند .

منابع

-------------------------------------------

- دانشنامه جهان اسلام ج ص

- ابوروح لطف اللّه بن ابي سعد، حالات و سخنان ابوسعيد ابوالخير، تصحيح محمدرضا شفيعى كدكنى، تهران 1366؛ صص ۳۹ و ۴۴.
- عبدالرحمان جامى، نفحات الانس، به اهتمام محمود عابدى، تهران 1370؛ ص ۲۹۰.
- فريدالدين عطار، تذكرة الاولياء، تصحيح محمد استعلامى، تهران 1378؛ صص ۸۱۶ و ۸۱۷
- محمدبن منور، اسرار التوحيد فى مقامات الشيخ ابي سعيد، تصحيح محمدرضا شفيعى كدكنى، تهران 1366؛ ج ۲ ص ۶۷۲.
- محمدعلى مدرس تبريزى، ريحانة الادب، تهران 1369؛ ج۷ صص ۲۳۸ و ۲۳۹.
- ابوالفضل ميبدى، كشف الاسرار وعدةالابرار، به اهتمام علي اصغر حكمت، تهران 1361؛ ج ۵ ص ۲۰۶.
- علي بن عثمان هجويرى، كشف المحجوب، به اهتمام محمود عابدى، تهران 1383.ص۲۸۴ و ۲۵۰

برچسب‌ها: مشاهیر سرخس, صوفیان سرخس, درگذشتگان ۴۰۰ ه ق

سیامک سلیمانی روشن

سیامک سلیمانی روشن شاعر، نویسنده و طنزپرداز معاصر در سال ۱۳۵۶ ه. ش در روستای روشن آبسر از توابع رودسر به دنیا آمد.

وی در شامگاه ۲ دی ۱۴۰۱ ه. ش. بر اثر خونریزی معده در رودسر درگذشت.

از آثار او به ترجمه منظوم گیلکی «حیدر بابایه سلام » (استاد شهریار)، «این سیب‌ها بی‌گناهند» (مجموعه شعر جدی)، «کال گب» (مجموعه شعر گیلکی)، «پلیس کوچولو» (قصه کودکانه)، «راز جنگل آدمخواران» (داستان)، «عاشقانه‌های آبکی» (مجموعه رباعی و دوبیتی‌های طنز و جدی)، «فارسی عمومی» (برای تدریس در دانشگاه)، «می دیله ویجین بزن» (مجموعه شعر گیلکی) و «کبک آدم خروس می‌خواند» (مجموعه شعر طنز ) می‌توان اشاره کرد.

منابع

--------------------------

- خبر آنلاین ( سایت اینترنتی) : ۳ دی ۱۴۰۱

برچسب‌ها: شاعران رودسر, زادگان ۱۳۵۶ ه ش, درگذشتگان ۱۴۰۱ ه ش

سبکتگین سالور

زندگینامه

سبکتگین سالور ، نویسنده و فیلمنامه نویس ایرانی در روز ۳ آبان ۱۳۰۲ ه. ش. در تهران به دنیا آمد .

سالور تحصیلات ابتدایی را در دبستان فردوس تجریش و تحصیلات متوسطه را در دبیرستان فیروز بهرام به اتمام رسانید. سپس جذب مطبوعات شد. او در مجله پرتیراژ "صبا" نویسندگی را آغاز نمود. تدریجاً اسم و رسمی پیدا کرد و روی هم رفته در داستان پردازی تاریخی مهارت یافت.

وی علاوه بر مقالات و کتب در برنامه‌های رادیو و تلویزیون هم همکاری مستمر داشت.و تعدادی از نمایش نامه های او در رادیو اجرا شد.

سالور پس از انقلاب ۱۳۵۷ ، ایران را ترک کرد و در کانادا اقامت گزید. وی در اواخر آبان ماه سال ۱۳۷۰ ه. ش. درگذشت.

آثار

۱.

• ۲.شهرآشوب : سلحشوران که تاریخ ایران را رقم زدند
• ۳.قباد و قیام مزدکیان
• ۴.بدون عشق هرگز
• ۵.گرشاسب
• ۶.هووخشتره پرتوی روشن بر زندگی نیای کورش بزرگ
• ۷.مردی از جنوب
• ۸.نسل شجاعان (۵ جلد )
• ۹. دلاوران بدون شمشیر می جنگند
• ۱۰.قلعه قهرمانان
• ۱۱.قربانگاه
• ۱۲.دلاور
• ۱۳.پس از سی سال
• ۱۴.ب‍ن‍ی‍اد ش‍اه‍ن‍ش‍اه‍ی ای‍ران

منابع

--------------------------------------

- ویکی پدیا دانشنامه آزاد اینترنتی

برچسب‌ها: داستان نویسان تهران, مشاهیر تهران, زادگان ۱۳۰۲ ه ش, درگذشتگان ۱۳۷۰ ه ش

سید مرتضی مرتضوی ( سید درچه ای )

سید مرتضی مرتضوی شاعر و مدیحه سرای اهل بیت متخلص به (سید) از شاعران معاصر در سال 1324 ه. ش. در شهر درچه و در خانواده ای مذهبی به دنیا آمدو در همان جا تحصیل کرد. وی از پایه گذاران و مسئول انجمن مددکاری امام زمان درچه بود.

وی اشعار خود را در کتابی به نام " حرف دل " منتشر نمود.

سید درچه ای در روز یکشنبه ۶ اردیبهشت ۱۳۹۴ ه. ش. پس از مدتی بیماری درگذشت و در زادگاه خودش به خاک سپرده شد.

منابع

-----------------------

سایت اینترنتی صاحب نیوز : ۷ اردیبهشت ۱۳۹۴.

برچسب‌ها: درچه, شاعران اصفهان, زادگان ۱۳۲۴ ه ش, درگذشتگان ۱۳۹۴ ه ش

محمد مومن سراج اسفراینی

      محمد مومن بن نظرعلي سراج اسفراينياز کاتبان فاضل قرن یازدهم هجری است. وی نسخه ای از کتاب " عده الاصول " تالیف شیخ طوسی را در روز ۶ ذیقعده ۱۰۵۵ ه. ق.   کتابت کرده است.  این نسخه به شماره. ۱۹۶۶/۶. در کتابخانه. ملی ملک در تهران نگهداری می شود.

منابع

-----------------------------------------

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه ملی ملک ج۱ ص ۵۰۱

برچسب‌ها: مشاهیر اسفراین, شیخ طوسی, اسفراین

سید احمد سیدنا

 

سید احمد سیدنا نویسنده و طنزپرداز ایرانی در سال 1327 ه. ش. به دنیا آمد. او کار مطبوعاتی خود را از سال ۱۳۴۵ با روزنامه «توفیق» آغاز کرد و این همکاری تا پایان فعالیت آن روزنامه ادامه داشت. او از اعضای اصلی تحریریه توفیق بود. پس از آن با چندین مجله دیگر از جمله «کاریکاتور» و «فکاهیون» برای مدتی کوتاه همکاری کرد. مدتی برای برنامه‌های طنز رادیو و تلویزیون مطلب نوشت. با آغاز فعالیت مجله «گل آقا» از نویسندگان و همکاران اصلی مجلات «گل آقا» شد و تا پایان با این مجله همکاری کرد.

او با نام‌های مستعاری چون: «خیار چمبر»، «دم بریده»، «آقا عماد» و «علیرضا خان» قلم می‌زد. پس از گل آقا، از او فعالیت کم‌تری دیده شد

وی در روز جمعه 25  خرداد ماه 1397 ه. ش.  پس از گذراندن یک دوره بیماری، از دنیا رفت.

 

منابع

------------------------------------------------------

 - خبرگزاری ایسنا 26 خرداد 1397

محمود سمائی مروزی

زندگینامه
محمود بن علی سمائی مروزی از شاعران و ادیبان قرن ششم هجری است. مدتی در ماوراء النهر زندگی کرد.  او و سوزنی سمرقندی بسیار زیاد یکدیگر را هجو کرده اند. مدتی در دربار سنجر پادشاه سلجوقی بود. از او شعر زیادی به جا نمانده است.

منابع

-----------------------------------------------------------

- تاریخ نظم و نثر در ایران ودر  زبان فارسی  ص 86 .

سعید طائی

سعید طائی  از شاعران نیمه دوم قرن ششم هجری است . از احوال او اطلاع چندانی در دست نیست و از او تنها یک قصیده در یاس و تاثر از ناپایداری دنیا و زوال دولت ها  باقی مانده است که از قصاید خوب فارسی شمرده می شود. مطلع قصیده این است :

غم مخور ای دوست کاین جهان بنماند  

هرجه تو می بینی آن چنان بنماند

 

  منابع

-----------------------------------------------------

   - فرهنگ ادبیات فارسی ص 270

 

سعدالدین کازرونی

سعدالدین بن تاج الدین کازرونی از خوشنویسان قرن نهم هجری است. وی در سال 889 ه. ق. نسخه ای از ترجمه " تاریخ طبری " را به خط نسخ کتابت کرده است. این نسخه در کتابخانه سلطنتی سابق ( کاخ موزه گلستان ) در تهران نگهداری می شود. و رقم و تاریخ آن چنین است : " فی تاریخ غره رجب المرجب سنه تسع و ثمانین و ثمانمائه الهجریه ... سعدالدین بن تاج الدین بن علی بن محمد بن نجیب کازرونی ... "

منابع

--------------------------------------------------

- احوال و آثار خوشنویسان ج4 ص 1079

برچسب‌ها: مشاهیر کازرون, خوشنویسان کازرون

محسن سلیمانی

محسن سلیمانی، داستان‌نویس، مترجم و پژوهشگر ادبیات داستانی و طنز در سال ۱۳۳۸ ه. ش در تهران متولد شد و پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه در رشته زبان و ادبیات انگلیسی ادامه تحصیل داد.

او در حوزه ترجمه و نقد ادبیات داستانی و داستان‌نویسی فعالیت داشت و کار نویسندگی را در حوزه اندیشه و هنر اسلامی از سال ۱۳۵۹ شروع کرد.

در آنجا چند سالی مسئول واحد ادبیات داستانی بود و سردبیری جُنگ‌های سوره از شماره ۱ تا ۹ را برعهده داشت. در سال ۱۳۶۶ به کیهان فرهنگی رفت و مسئول بخش ترجمه ادبی و ادبیات داستانی کیهان فرهنگی شد.

بعد از سه سال نیز از آنجا به معاونت امور بین‌الملل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رفت و چند سالی نیز در لندن و نیویورک مسئول بخش فرهنگی ایران بود.

سلیمانی در ضمن دبیر سرویس ادبی روزنامه‌ همشهری (۱۳۷۰)، روزنامه صبح امروز (۱۳۷۹) و بهار (۱۳۷۹) نیز بوده‌است.

سلیمانی در زمینه نقد ادبی، اصول داستان‌نویسی و نیز داستان در حدود ۷۰ کتاب ترجمه و تألیف کرد.

وی مقالات زیادی در زمینه ادبیات نگاشته که در نشریه‌های معتبر داخلی به چاپ رسیده‌است. به علاوه چند سالی نیز در دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران داستان‌نویسی تدریس کرده‌است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ۱۸ تیرماه ۱۳۹۴ به سلیمانی نشان درجه یک هنری در زمینه ادبیات داستانی اعطا کرد.

سلیمانی که رایزن فرهنگی ایران در صربستان ود، صبح روز دوم بهمن سال ۱۳۹۶ ه. ش. در بلگراد درگذشت.

آثار

• سالیان دور (مجموعه داستان)
• آشنای پنهان (مجموعه داستان)
• چشم در چشم آینه (مجموعه‌ی نقد و یک گفتار)
• تأملی دیگر در باب داستان (ترجمه)
• رمان چیست؟ (ترجمه و نگارش)
• درس‌هایی دربارهٔ داستان‌نویسی (ترجمه)
• فن داستان‌نویسی (ترجمه)
• از روی دست رمان‌نویس (ترمه)
• شاهکارهای ادبیات جهان (۶ جلد)
• ۲۸ اشتباه نویسندگان (ترجمه)
• واژگان ادبیات داستانی (انگلیسی - فارسی و فارسی -انگلیسی)
• چگونه زندگی‌نامه بنویسیم؟
• "اسرار و ابزار طنزنویسی (نگارش و ترجمه)‍"
• "شوخی‌های دختران حوا"
• "شوخی‌های پسران آدم"
• "جادوی زاویه‌ی دید (ترجمه )"
• "طرح و ساختار رمان (ترجمه)"
• "آموزش داستان‌نویسی به دانش‌آموزان ابتدایی، ۲ جلد (ترجمه)"
• "رمان‌نویسی در وقت اضافه"
• "طنزپردازی به زبان ساده"

ترجمهٔ رمان

• " فرانکنشتاین، اثر مری شلی"
• " تصویر دوریان گری، اثر اُسکار وایلد"
• " اوژنی گرانده، اثر اونوره دو بالزاک"
• " دکتر جکیل و آقای هاید، اثر رابرت لویی استیونسن
• بابا لنگ‌دراز، اثر جین وبستر
• پینوکیو، اثر کارلو کُلودی

منابع

------------------------------------------------------

- ویکی پدیادانشنامه آزاد اینترنتی

- سایت اینترنتی همشهری آنلاین 2 بهمن 1396

برچسب‌ها: مشاهیر تهران, داستان نویسان تهران, زادگان ۱۳۳۸ ه ش, درگذشتگان ۱۳۹۶ ه ش

سایرا مشهدی

سایر مشهدی معروف به «سایرا» از شعراء و خوشنویسان قرن یازدهم هجری. از مشهد به اصفهان آمد و در این شهر ساکن شد. در تکیه حیدر واقع در چهارباغ اصفهان ساکن بود و با درویشی و قناعت روزگار می گذراند. او خط نستعلیق را خوش می نوشت و از راه کتابت امرار معاش می کرد. در شعر و ادب نیز دستی توانا داشت. «دیوان سایرا مشهدی» نزد استاد حسن وحید دستگردی موجود بوده است.

سال وفاتش معلوم نیست اما مسلما تا سال 1083ق (سال تألیف تذکره نصرآبادی) زنده بوده است.

از اوست:

هر نفس دل در شکنج غم سرودی می کند

های های گریه ام آهنگ رودی می کند

من نمی دانم که دل می سوزد از غم

یا جگر آتش افتاده است در جایی و دودی می کند

منابع

--------------------------------------

- تذکره نصرآبادی، ج1، ص489؛

- کاروان هند، ج1، ص532؛

- قصص الخاقانی، ج2، ص83؛

- کلمات الشعراء، ص46؛

- تذکره آتشکده: بخش دوم، ص468؛

- تذکره شمع انجمن، ص314؛

- احوال و آثار خوشنویسان، ج1، ص229؛

- تاریخ اصفهان (هنر و هنرمندان)، ص161.

برچسب‌ها: شاعران مشهد, شاعران اصفهان, خوشنویسان اصفهان, خوشنویسان مشهد

ست العراق ایوبی

ست العراق ایوبی بانوی نیکوکار و بخشنده مسلمان در قرن ششم هجری. وی دختر نجم الدین ایوب و خواهر صلاح الدین ایوبی است.او خانقاهی در حلب بنا کرد که اثری از آن به جای نمانده است ولی درب شمالی مخصوص زنان امروز  به بوابه ( دربانی ) خان قاضی از محله باب قنسرین شناخته می شود.

منابع

---------------------------------------------------

مشاهیر زنان ایرانی و پارسی گوی

میرزا عبدالکریم سیمای نطنزی

میرزا عبدالکریم نطنزی متخلّص به «سیما» شاعر ادیب فاضل و عارف دانشمند. از شعرای قرن سیزدهم هجری. در قریه «طالخانی» (طالخونچه) سمیرم متولّد شده و در اصفهان و گیلان به تحصیل پرداخته و در اغلب علوم همچون ادبیات، حکمت، طب و نجوم مهارت یافت. در رشت به خدمت منوچهرخان معتمدالدّوله رسیده و در وصف او قصیده انشاء نموده و مورد التفات او واقع شد. چندی هم نزد قربانعلی شاه جیلستانی و سپس مجذوب علی شاه به تکیمل مراتب عرفانی و طی سیر و سلوک پرداخت.

اغلب در نطنز بسر می برد و برای علماء و عرفا و بزرگان نطنز و کاشان مدایح و مراثی می سرود. سال وفاتش به دست نیامد. اما تا سال 1281ق در قید حیات بوده است.

منظومه های زیر از سروده های اوست:

1. «الهی نامه»

2. «ریاض المحبّین»

3. «شقایق الحقایق»

4. «مشرق الانوار

»5. «مجموعه قصاید

منابع

-------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج 4-

- تذکره مدایح معتمدیه: خطّی؛ تذکره حدیقه الشعراء، ج1، صص 812-814؛

- میراث فرهنگی نطنز، ج2، صص 176-178.

برچسب‌ها: مشاهیر نطنز, شاعران نطنز, عارفان نطنز

ملا سعید سمرقندی

ملا سعید سمرقندی دانشمند و خوشنویس فرهیخته در قرن دهم هجری است. در خوشنویسی هم مهارتی به سزا داشته و نستعلیق را نیکو می نوشته و سرانجام در سال 970 ه. ق. در کابل درگذشت.

منابع

-----------------------------------

- تذکره خوشنویسان هفت قلمی ص 85

برچسب‌ها: مشاهیر سمرقند, خوشنویسان سمرقند, درگذشتگان ۹۷۰ ه ق

سراج الدین ابوطاهر محمد سجاوندی

سراج الدین ابوطاهر محمد بن عبدالرشید ( یا محمد بن محمد بن عبدالرشید) حنفی  از بزرگان علما و فقهای قرن پنجم  هجری است. وی در حدود سال 470 ه. ق. درگذشت.

  از تالیفات اوست : کتاب (( فرائض سجادیه)) که چند بار در لندن   کلکته و مصر بطبع رسیده و شروح بسیار بر آن نوشته اند .

 

منابع

--------------------------------------------------

- لغت نامه دهخدا

- فرهنگ فارسی معین ج5 ص735

پریوش ستوده

               

   پریوش ستوده آوازخوان و خواننده ایرانی بود. او از خوانندگان وزارت فرهنگ و هنر بود که از سال۱۳۳۹ تا سال ۱۳۵۷ به طور مداوم با ارکسترهای مختلف وزارت فرهنگ و هنر همکاری داشت. و در سال 1359 از وزارت فرهنگ و هنر بازنشسته شد. اما اجازه نیافت که فعالیت هنری خود را دنبال کند.

او از شاگردان حسین صبا، اولین باغچه بان، نصرالله زرین پنجه، فرامرز پایور و حسین دهلوی  در هنرستان ملی موسیقی ایران بوده است.

ستوده دوشنبه ۲۱ آبان ۱۳۸۶ در بیمارستان شریعتی درگذشت.و در قطعه 2 بهشت زهرا در تهران به خاک سپرده شد.

 

منابع

------------------------------------

- ویکی پدیا دانشنامه آزاد اینترنتی

فاطمه سیاح

فاطمه رضازاده محلاتی (سیاح) در سال 1281 ه. ش. برابر با سال ۱۹۰۲ م. در مسکو زاده شد. پدرش میرزا جعفرخانِ رضازاده محلاتی به مدت چهل و پنج سال در مدرسه زبان‌های شرقی مسکو استاد زبان و ادبیات فارسی بود و کتاب‌هایی در موضوع زبان و محاوره فارسی و روسی و فرانسوی منتشرکرد و مدتی سرپرستیِ دانشجویان ایرانی را در روسیه برعهده داشت. اسناد تاریخی نشان می‌دهد که میرزا جعفرخان همانند برادرش میرزا محمدعلی محلاتی معروف به «حاج سیاح» با سید جمال‌الدین اسدآبادی دوست و معاشر بوده و همچنین با زین‌العابدین مراغه‌ای نویسنده آزاداندیش مصاحبت و مراوده داشته است. او در پی انقلاب ۱۹۱۷ روسیه در ۱۳۱۲ به ایران بازگشت و در ۱۳۱۴ ه. ش. درگذشت.

فاطمه سیاح دوره‌ تحصیلات ابتدایی و متوسطه و عالی را در مسکو گذراند و از دانشگاه مسکو در موضوع «آناتول فرانس در ادبیات فرانسه» درجه دکتری گرفت. او با پسر عمویش حمید سیاح (پسر حاج سیاح) ازدواج کرد و پس از سه سال بدون فرزند از او جدا شد. فاطمه سیاح پس از چهار سال تدریس در دانشکده‌های روسیه در ۱۳۱۲ به ایران بازگشت و در مهرماه ۱۳۱۳ در جشن هزاره فردوسی شرکت کرد و به عضویت کنگره‌ فردوسی برگزیده شد و دو مقاله مهم درباره فردوسی به زبان فرانسه و فارسی منتشر کرد.

او در ۱۳۱۵ در دانشسرای عالی به تدریس زبان‌های روسی و فرانسوی پرداخت و در ۱۳۱۷ به دانشیاری و در ۱۳۲۲ به استادی دانشگاه تهران رسید و به علت تسلطش بر زبان و ادبیات روسی و فرانسوی و انگلیسی و آلمانی و ایتالیایی درس نقد ادبی و ادبیات تطبیقی با عنوان «بخش ادبیات زبان‌های خارجه» در دانشگاه تهران با پیشنهاد او دایر و با مرگ او تعطیل شد، زیرا که در این کار در ایران‌ برای او جانشینی نبود. فاطمه سیاح گذشته از درس و پژوهش دانشگاهی از پیشوایان نهضت زنان و دبیر اول حزب زنان ایران بود. او برای بیداری زنان ایرانی سخت می‌کوشید و مقاله و خطابه می‌نوشت.در ۱۳۱۵ عضو هیأت نمایندگی ایران در جامعه ملل شد و در ۱۳۲۴ به نمایندگی از شورای زنان ایران برای شرکت در کنگره زن و صلح به فرانسه رفت. در ۱۳۲۵ عضو نخستین کنگره نویسندگان ایران شد و در این کنگره درباره «مقام استاد در ادبیات» و «پیرامون سخنرانی دکتر خانلری در نثر معاصر فارسی» سخنرانی کرد. او در ماه آخر زندگانی خود چهار خطابه درباره تحولات هنر ایراد کرد و در ششم اسفند ۱۳۲۶ آخرین سخنرانی خود را در تالار انجمن فرهنگی ایران و فرانسه درباره «نفوذ داستایفسکی در ادبیات فرانسه» برگزار کرد.

فاطمه‌ سیاح گذشته از ادبیات در هنرهای موسیقی و نقاشی نیز صاحب‌نظر بود. او در نوازندگی پیانو را در کنسرواتوار مسکو آموخته بود و با آثار نقاشان جهان آشنایی کامل داشت. فاطمه سیاح در پی ابتلاء به بیماری قند به علت سکته قلبی در سیزدهم اسفند ۱۳۲۶ در چهل و پنج سالگی به مرگ زودهنگام درگذشت.

منابع

-------------------------------------------------------

- سایت اینترنتی مجله بخارا

برچسب‌ها: مشاهیر تهران, پژوهشگران تهران, زادگان ۱۲۸۱ ه ش, درگذشتگان ۱۳۱۴ ه ش

سیفی بخاری

زندگینامه

سیفی بخاری عروضی از شاعران و ادیبان قرن نهم هجری است. در فنون ادبی خصوصا عروض و قافیه و معما مهارت داشت.  وی در جوانی به هرات رفت و از ملازمانامیر علیشیر نوائی و از مقربان سلطان حسین بایقرا شد . مدتی نیز با بایسنقر میرزا پسر دوم محمود میرزا  در سمرقند بود و پس از کشته شدن بایسنغر به بخارا بازگشت و تا آخر عمر همان جا ماند. او علاوه بر تالیفاتی که داشته است ، شهرآشوبی هم سروده است.

نمونه شعر

دلا وصف میان نازک جانان من گفتی

نکو رفتی حدیثی از میان جان من گفتی

 

کتاب ها

1- رساله در معما

2- دیوان قصاید و غزلیات

3- رساله در عروض

 

منابع

-----------------------------------------------------------

- فرهنگ نام آوران خراسان ص 120

تذکره عرفات العاشقین ج 3 ص 1717

- تاریخ ادبیات در ایران ج4 ص 120

تاریخ نظم و نثر در ایران ص 293

- لغت نامه دهخدا

- فرهنگ بزرگان اسلام و ایران ص 237

- ریحانه الادب ج3ص146

- الذریعه ج 9 486

 

 

خواجه جمال الدین سلمان ساوجی

زندگینامه

خواجه جمال‌الدین سلمان بن خواجه علاءالدین محمد معروف به سلمان ساوجی از شاعران اوایل قرن هشتم هجری ، در سال ۷۰۹ ه. ق. در در شهر ساوه به دنیا آمد . خاندان سلمان نسبتاً معروف بود. نام پدرش خواجه علاءالدین محمد ساوجی، مردی اهل قلم بود و در علم سیاق استاد و در نظر بزرگان و حاکمان وقت، مورد احترام بود.

. شهرت سلمان در فن شعر بعد از فراگیری مقدمات علوم و آداب دیوانی و علم سیاق در اواخر حکومت ایلخانان و در زمان وزارت غیاث الدین محمد آغاز شد.

سلمان در اوایل عمر خواجه غیاث‌الدین محمّد وزیر سلطان ابوسعید بهادر را در قصاید خود مدح کرد و اولین کسی که ستوده غیاث الدین محمد وزیر دربار سلطان ابو سعید بهادر است . وی قصیده بدایع الاسرار را در ستایش این وزیر دانش دوست به نظم در آورده است سلمان این قصیده را به تقلید از سید ذوالفقار شیروانی و قوای گنجه‌ای سرود. در آن زمان این شاعر حدود بیست و شش یا بیست و هفت ساله بود.

سلمان همچنین وزیر محمد خان؛ یعنی خواجه شمس الدین محمد زکریا، نوه ی دختری خواجه رشیدالدین فضل الله را ستود و چند قصیده در مدحش ساخت.
سلمان ساوجی از سال 740 هجری به همراه شیخ حسن ایلکانی و همسرش دلشاد خاتون به بغداد رفت .و شیخ حسن بزرگ از سلسله جلایریان و سلطان حسین جلایر و سلطان اویس جلایر را مدح گفت . او در دربار ایلکخانی، سمت ملک الشعرایی یافت و مدّت چهل سال در سفر و حضر و تبریز و بغداد مداحی آن خانواده را نمود. بسیاری از شعرهای سلمان ساوجی در مدح شیخ حسن و همسرش دلشاد خاتون و سلطان‌اویس سروده شده. او دو مثنوی یکی موسوم به «جمشید و خورشید» و دیگری «فراق‌نامه» . جمشید و خورشید در ۷۶۳ و فراق‌نامه در ۷۷۰ به پایان رسید

با توجه به محبت شیخ حسن ایلکانی و همسرش ، سلمان در بغداد زندگی خوبی داشت . اویس نیز که بعد از پدر به تخت پادشاهی نشست حال ممدوح درجه اول سلمان به حساب میامد . او هم به مانند پدر ، به این شاعر دربار صله و پاداش فراوان می داد و در حق او رفتاری کریمانه داشت . سلمان همچنین شاه محمود مظفریرا که هنگام درگیری با برادرش شاه شجاع به بغداد پناه آورده بود و شاه شجاع مظفری را که بعد از وفات سلطان اویس و برادرش به آذربایجان حمله کرد و چندی بر آنجا چیره ماند را مدح کرد. سلطان حسین بعد از اینکه مجددا به بغداد بازگشت از سلمان به خاطر مدح شاه شجاع رنجید و شاعر مورد بی مهری وی قرار گرفت.و داین هنگام که سلمان از نظر جلایریان افتاد و در ساوه انزوا جست و سرانجام در دوشنبه دوازدهم صفر ۷۷۸ هجری قمری در زادگاه خود درگذشت.

سلمان در درجۀ اوّل قصیده‌سراست و می‌توان او را از آخرین قصیده‌سرایان معروف ایران پیش از صفویان دانست. سلمان در تغزل و عاشقانه‌ها نیز زبردست بود و از این جهت مورد توجه قرار گرفت .

اشعار سلمان به لحاظ محتوا و معنی ارزش چندانی ندارد ولی زیبایی واستحکام و استفاده ار ایهام و صنایع شعری ريال شعر او را لطیف کرده است . در قصیده سرایی مهارت داشت و به عنوان اخرین شاعر مدیحه سرا قبل از عصر بازگشت به حساب می آید . علاوه بر این به شیوه شاعران قصیده سرای گذشته مانند سنایی ، انوری و خاقانی نظر داشته است.

سلمان ساوجی از جمله شاعرانی است که وصف طبیعت را با حرکت و حیات همراه کرده‌است و به اصطلاح به عناصر بی‌جان. شخصیت و خصایص انسانی بخشیده‌است. او به این شیوه بسیاری از وصف‌های خود را سرشار از زندگی و پویایی و حرکت کرده‌است. اغلب تشخیص‌های او در شکل تفصیلی و با نوعی بیان روایی همراه است

سلمان سروده هایی در ستایش پروردگار ، امامان و به خصوص حضرت علی دارد وی در غزل نیز در ردیف شاعران بزرگ غزلسرای ایران قرار دارد . غزلیات فصیح او امیختگی عشق و عرفان است که تا حدی به اشعار سعدی میماند .

آثار :

1. کلیات دیوان : مشتمل بر قصاید و غزلیات و رباعیات و ترجیعات و ترکیبات
2. فراق نامه : یک مثنوی در هزار بیت است که به قول مرحوم دکتر صفا شرح محبت میان سلطان اویس و بیرامشاه پسر خواجه مرجان و مرگ او در گیلان است و هجر و فراقی که از این راه میان او و اویس افتاده است
3. جمشید و خورشید : مثنوی عاشقانه به قول ری مثنوی عاشقانه به قول ریپکا ضرب تازه ای از سکه ی قدیمی خسرو و شیرین است . ماجرای عشق جمشید و شرح سختیه ای او رد راه رسیدن به خورشید دختر قیصر روم است با دوهزاو نهصت بیت و پایان ان وصال عاشق و معشوق است.

نمونه شعر

مــــــا را بجز خيالــت، فکــري دگــــر نباشد

در هيـــچ سر خــــيـــالي، زين خوبتر نباشد

کي شبــــــروان کويــت آرند ره به سويـــت

عکســـي ز شمـــع رويـــت، تا راهبر نباشد

مـــا با خيــــــال رويـــت، منزل در آب و ديده

کرديم تــــا کسي را، بر مــــا گــــــذر نباشد

هرگـــــز بدين طراوت، سرو و چـمن نرويــد

هرگز بدين حــلاوت، قنــد و شکــر نباشــــد

در کوي عشـــق باشد، جان را خطر اگر چه

جايي که عشــق باشد، جان را خطر نباشد

گر با تـــــو بر سرو زر، دارد کســـي نزاعي

مــن ترک ســـر بگويــــم، تا دردسر نباشــد

دانــم کــــه آه ما را، باشد بسي اثــرهــــــا

ليکن چه ســود وقتي، کز مـــا اثــــر نباشد؟

در خلوتي که عاشـق، بيند جمال جـــانــــان

بايــــد که در ميـــانه، غيـــــــر از نظــر نباشد

چشمت به غمزه هــــر دم،خون هزار عاشق

ريـــزد چنانـــکـه قطعـــــاً کس را خبــر نباشد

از چشم خود ندارد، سلمان طمع که چشمش

آبـــي زند بر آتـــش، کان بي‌جگر نباشد

منابع

-----------------------------------------

- تاریخ ادبیات در ایران ج3 ص1004

- تاریخ نظم و نثر در ایران ص 202

- ریحانه الادب ج2 ص 418

- مقدمه کلیات سلمان ساوجی

برچسب‌ها: مشاهیر ساوه, شاعران ساوه, زادگان ۷۰۹ ه ق, درگذشتگان ۷۷۸ ه ق

استاد امین الله سرابندی

امین الله سرابندی نویسنده و داستان نویس و روزنامه نگار معاصر در سال 1324 ه. ش. در در روستای کمّک زابل به دنیا آمد و تحصیل تا مقطع دیپلم را در همین شهرستان به پایان برد..وی اولین داستانش را در خرداد ماه 1347 با نام « ایست بازرسی » در مجله فردوسی به چاپ رسانید و پس از آن نیز، همکاری با مجله فردوسی ادامه یافت. خشکسالی های سال های ۱۳۴۹ -۱۳۵۰ سبب شد تا کتاب “ما هنوز در راهیم” را در اواخر سال ۱۳۵۰ منتشر نماید که این کتاب بلافاصله جمع آوری و خمیر شد و البته همین کتاب در سال ۱۳۵۸ با تیراژی بالا منتشر شد و به چاپ سوم هم رسید. این کتاب که حکایتگر کوچ سیستانی ها بود از سوی شورای کتاب به عنوان کتاب سال برگزیده شد.

استاد سرابندی کتاب های سال سرخ، مویه های بی پایان سرزمین من و سیستان و مسئله ارضی را در دست انتشار دارد.

درعرصه فعالیت های مطبوعاتی نیز باید به قائم مقامی و سردبیری روزنامه روزدرآ (۱۳۷۷-۱۳۷۹) مسئول خانه مطبوعات استان (۱۳۷۹) سردبیری ماهنامه گل گز (۱۳۸۰) سردبیری روزنامه هیرمند (۱۳۸۱) سردبیری هفته نامه ندای هیرمند (۱۳۸۴) و از سال ۱۳۷۸ به همکاری با روزنامه زاهدان اشاره کرد که حاصل این سال ها صدها عنوان مقاله و مطلب بوده است.

ایشان همچنین به عنوان محقق در برنامه های تلویزیونی حضور داشته که از جمله باید به مجموعه ۱۲ قسمتی “نوروز در نیمروز” ، مجموعه مستند ۹ قسمتی “سفر به مکران” ، مستند داستانی” وقتی هامون بمیرد” ، مستند ۱۲ قسمتی “کرانه های کویر از سیستان تا طبس” و مستند ” آس باد ” اشاره کرد که مستند ” آس باد ” موفق به دریافت جایزه بهترین تحقیق و پژوهش پنجمین جشنواره فیلم و عکس استانی در سال ۱۳۹۰ گردید.

کتاب ها

1- ما هنوز در راهیم 1358

2- “در ادامه راه” ۱۳۶۰ ،

3- “داستان های کوتاه” ۱۳۷۰ ،

4- “تَگ سوخته” ۱۳۷۴ ،

5- “نوروز در نیمروز” ۱۳۸۵ ،

6- “سیستان در واپسین سال های حکومت نادر شاه افشار” ۱۳۸۶ ،

7- “سیستان و کورش بزرگ” (کوچ اقوام ماد و پارس از سیستان تا حضور کورش ۱۳۹۵

منابع

-------------------------------------------

- سایت اینترنتی نیزاز 25 مهر 1395

- سایت مجله اینترنتی سیستو

برچسب‌ها: مشاهیر زابل, داستان نویسان زابل, زادگان ۱۳۲۴ ه ش

استاد رضا سقایی

استاد «محمدرضا سقایی» معروف به «رضا سقایی» در ۲۰ فروردین سال ۱۳۱۸ ه. ش. در محله کهن پشت بازار شهرستان خرم‌آباد متولد شد و به علت شرایط ویژه آن زمان در دوران ابتدائی درس را رها و به کار خیاطی مشغول شد

صدای نوجوانی خوش‌صدا از دل مغازه خیاطی هر رهگذری را میخکوب و مجذوب خود می‌کرد و برای اولین بار استاد حمید ایزدپناه با شنیدن صدایش وی را دعوت و اثر «بزران» را با کمانچه زنده‌یاد علی‌خان شفایی ضبط نمود. کوچه‌باغ‌های شهر هنوز یادآور آواز علی سونه‌های «رضا» و علی‌اکبر فاضل پور استاد خیاطیش است که برای تمرین به آنجا می‌رفتند تا گل‌های باغی با ترنم صدای «رضا» نظاره‌گر آنان باشند. در اردیبهشت سال ۱۳۴۴ بود که برای نخستین بار با مکاتبات مجدانه‌ی زنده‌یاد استاد ایزدپناه اولین ترانه‌های لری گنم خر (شعر از نورالدین سلاح ورزی)، دایه‌دایه، کوش طلا، قدم خیر، سیت بیارم و مریم مریم با صدای زنده‌یاد «رضا سقایی» و روانشادان حسین سالم (کمانچه)و منصور سالم (تمبک) و تار استاد تاکسانی در «برنامه شما و رادیو» با مجری‌گری کمال‌الدین مستجاب‌الدعوه و فروزنده اربابی در استودیوی سراسری رادیو ایران ضبط و گوش ایرانیان را نوازش داد. بعد از آن بود که ترانه «گنم خر» و «کوش طلا» و چند ترانه دیگر به صورت صفحه گرامافون به بازار روانه و در دهه‌ی ۴۰ صدای رسا و اهورایی «رضا» موسیقی لری را ملی و فراملی نمود و توانست با صدای جادویی‌اش معرف و سمبل لرستان باشد و در سال‌های دور همواره نام «رضا»، لرستان را در ذهن‌ها تداعی می‌کرد. در سال ۱۳۵۰ اثری به نام «تفنگ» و در سال ۱۳۵۳ اثری دیگری به نام «دالکه» با شعر استاد حشمت اله شفیعیان با خوانندگی و آهنگسازی زنده‌یاد «رضا سقایی» ضبط گردید و در سال ۱۳۵۳-۱۳۵۴ با نام مجموعه «تفنگ» با نوازندگی استاد چیره‌دست کمانچه فرج علی پور و تمبک زنده‌یاد فریدون علی پور و تار غلام مردای و دکلمه ماندگار فاطمه گودرزی اسد به‌صورت کاست به بازار عرضه و مورد استقبال بی‌نظیر عموم قرار گرفت.

در سال ۱۳۵۰ «رضا سقایی» راهی پایتخت شد تا در کلاس‌های آواز استاد فقید اسماعیل مهرتاش مشق بگیرد و چند جلسه‌ای از محضر این استاد کسب فیض نمود. در تهران با مجتبی میرزاده آشنا شد و در آنجا بود که اتفاق بی‌نظیری در موسیقی لری و برای استاد «رضا سقایی» افتاد . صدای ماندگار زاگرس در سال ۱۳۵۴ ترانه «زندگی» را که سروده خانم هما میر افشار بود و توسط زنده‌یاد ایزدپناه به لری برگردانده شد را اجر نمود که مورد اقبال عمومی قرار گرفت چنانکه توجه استاد عبدالوهاب شهیدی آهنگساز این ترانه را به خود برانگیخت. زنده‌یاد «رضا سقایی» با صدای افسانه‌ای‌اش اثری به نام «آسمان» شعر از عزت فولادوند و آهنگسازی خودش خلق نمود که بی‌شک یکی از شاهکارهای موسیقی لری محسوب می‌شود. در سال ۱۳۵۶ موسیقیدان توانمند شادروان مجتبی میرزاده برای بازسازی هنرمندانه ترانه‌های قدیمی لری به یاری استاد سقائی آمد و با خلق دو اثر فاخر «قدم خیر» و «موتورچی» در موسیقی ایران اتفاقی با شکوه به وقوع پیوست.

«سقایی» متأسفانه در سال ۱۳۵۷ به علت جراحی لوزه حنجره طلایی و صوت اساطیری را به خاطره‌ها سپرد و آن صدای اهورایی برای همیشه خاموش شد. استاد «رضا سقایی» هنرمند حماسه‌سرا در سال ۱۳۶۶ بر اثر ترکش از ناحیه سر در جریان بمباران متجاوزان بعثی به شهر ازنا به درجه رفیع جانبازی جنگ تحمیلی نائل گردید. سقایی در دی‌ماه ۱۳۸۲ ه. ش. پس از سال‌ها خاموشی در جریان ضایعه‌ی تأسف‌بار زلزله‌ی بم برای دقایقی بر روی سِن «مویه‌ای» جهت همدردی و جمع‌آوری کمک به هم‌وطنان آسیب‌دیده سر داد. در سال ۱۳۸۶ ترانه "دایه‌دایه وقت جنگه" تنظیم مجتبی میرزاده و با صدای سقایی جزو آثار فاخر و ماندگار یک‌صد سال اخیر موسیقی ایران به ثبت رسید در سال ۱۳۸۷ مستندی از زندگی استاد توسط مستندساز برجسته هم استانی فرود عوض پور ساخته شد.

استاد رضا سقائی در شب ۱۹ اسفند سال ۱۳۸۵ه. ش. در کرج دچار سکته مغزی شد. ۱۰ روز در بیمارستان شهید رجایی کرج تحت مراقبت قرار گرفت و بعد از آن وی به بیمارستان عشایر خرم‌آباد انتقال داده شد و از آن زمان به بعد خواهر بزرگ‌ترش مسئولیت نگهداری و پرستاری وی را به عهده گرفت و مدت سه سال و نیم در بستر بیماری افتاد، حدود ۷ بار در بیمارستان عشایر خرم‌آباد و ۳ بار در بیمارستان ساسان تهران بستری شد و طی این مدت مردم با فرهنگ و فهیم استان لرستان مخصوصاً اهالی خرم‌آباد و دوستان هیچ‌گاه استاد را تنها نگذاشتند. روز سه‌شنبه در تاریخ ۸ تیرماه ۱۳۸۹ در بخش ۳ بیمارستان ساسان تهران، تحت درمان قرار گرفت ولی متأسفانه پس از ۹ روز بستری، حالش رو به وخامت گذاشت و به بخش ICU انتقال و در تاریخ ۲۷ تیرماه ۱۳۸۹ ه. ش. به دلیل نارسایی تنفسی در پی سکته مغزی درگذشت . پیکر وی در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۸۹ در مقابل تالار وحدت تهران با حضور و تنی چند از چهره‌های فرهنگی و هنری از جمله هوشنگ کامکار، سید عباس سجادی و‌ درویش رضا منظمی، سید فرید قاسمی، حسین پر نیا، برخی از اعضای هیئت‌مدیره کانون‌های خانه موسیقی و مسئولان انجمن لرستانی‌های مقیم مرکز و هنرمندان استان لرستان برگزار و در این مراسم درویش‌رضا منظمی. داریوش نظری، سالاروند شهردار اسبق الیگودرز، فرشید سقایی مطالبی را ایراد و رضا فرجی قطعه بلبل را اجرا و شیروانی به شعرخوانی پرداختند. پیکر رضا سقایی با مراسم چپ‌خوانی سرنانوازان لرستان و طنین قطعه "دایه‌دایه وقت جنگ"‌ تشییع و به زادگاهش خرم‌آباد منتقل شد و در تاریخ ۲ مرداد ۱۳۸۹ طی مراسم باشکوهی با حضور پرشور مردم، اهالی فرهنگ و هنر، استاندار لرستان، فرماندار خرم‌آباد و برخی از مسئولان لشکری و کشوری با سخنرانی حسن شریعت نژاد فرماندار و قرائت پیام تسلیت حمید شاه‌آبادی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توسط منصور احمدی رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان خرم‌آباد در مقابل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان تشییع و در قطعه هنرمندان آرامستان خرم‌آباد به خاک سپرده شد.

منابع

---------------------------------------------------------

- خبرگزاری موج 3 مرداد 1395 ، مطلب " به بهانه‌ی سال روز درگذشت عندلیب بی‌بدیل و اسطوره آواز لرستان " ، نوشته : مجتبی رومیانی

- ویکی پدیا دانشنامه آزاد اینترنتی

برچسب‌ها: مشاهیر خرم آباد, موسیقیدانان خرم آباد, زادگان ۱۳۱۸ ه ش, درگذشتگان ۱۳۸۹ ه ش