میرزا زین العابدین خوانساری

زندگینامه :

میرزا زین العابدین خوانساری فرزند میر سید ابوالقاسم جعفر بن آقا سیّد حسین موسوی اصفهانی خوانساری، از علماء اتقیاء و مجتهدین بزرگ اصفهان.

وی در 8 ذیقعده 1190ق در خوانسار متولّد شد و به اصفهان مراجعت کرده و در محلّه چهارسوق شیرازی ها ساکن شده و به تحصیل مشغول شد. اساتید او در خوانسار پسرعمویش سیّد ابوالقاسم بن سیّد حسن خوانساری و پدر دانشمند خود و سیّد محمّد مهدی خوانساری (صاحب رساله ابوبصیر) بوده اند. او پس از آن به نجف اشرف مهاجرت کرده و ادامه تحصیل داد. آنگاه به اصفهان آمده و از درس حاج محمّد ابراهیم کلباسی، ملّا علی اکبر اژه ای و ملّا علی نوری بهره برده و از جمعی از علماء از جمله میر محمّد حسین امام جمعه، حاج سیّد محمّد باقر حجه الاسلام، آقا سیّد محمّد قصیر رضوی مشهدی، سیّد صدرالدّین محمّد عاملی، شیخ حسین بحرانی و حاج محمّد ابراهیم کلباسی موفق به اخذ اجازه گردید.

او عالمی دانشمند و زاهد و متّقی و مورد احترام علماء و مردم بود و به قداست و عبادت شهرت داشت و اهل تهجّد و تزکیه و تهذیب بود و در مسجدی از محلّه

چهارسوق شیرازی ها (در فلکه چهارسوق کنونی) اقامه جماعت می نمود.

جمعی از علماء و مجتهدین از او اجازه گرفته اند که از آن جمله اند:

دو فرزند بزرگوارش میرزا محمّد باقر چهارسوقی (صاحب روضات)، میرزا محمّد هاشم چهارسوقی و نیز مجتهد عالیقدر میر سیّد حسن مدرس (میر محمّد صادقی).

میرزا زین العابدین خطوط ثلث و نسخ را بسیار زیبا می نوشته و از جمله در سالهای جوانی در سال 1217ق نسخه ای از قرآن کریم را کتابت کرده و در حاشیه آن مطالب تفسیری نوشته است.

او علاوه بر تالیفات علاوه بر کتابهایی که نوشته ، تعلیقات و حواشی زیادی بر کتابها نوشته است. همچنین در شعر صاحب طبع عالی بوده و خطب و اشعار او که مُشَعَّر بر مقام شامخش در ادبیّت و عربیّت است موجود است

وی سرانجام در 1275ق وفات یافته و در بقعه تکیه مادرشاهزاده واقع در تخت فولاد اصفهان مدفون شد. خط ثلث زیبای سنگ لوح مرمرین مزار او به خط خوشنویس توانا میر محمّد حسین حسینی قائنی است.

کتاب ها :

1. «شرح اصول المعالم»

2. «شرح زبده الاصول»

3. «رساله در قواعد عربیّت»

4. «رساله در اجماع»

5. «حلّو التّناول و سهل التّداول فی مسأله التّداول» یا «رساله در تداخل اسباب»

6. «الطّلع النّضید و النّور الجدید» یا «رساله در تعارض حقیقت مرجوحه با مجاز راجح»

7. «رساله در نیّت»

8. «رساله در احباط و تکفیر»

9. «رساله در نوادر احکام»

10. «شرح خلاصه الحساب»

11. «رساله در قرائت مالک و ملک در نماز»

12. «بهجه النّاضر و سرور الخاطر»

نمونه شعر :

لب لعل شکر باری که از یارم درخشان است

شرف دارد بر آن لعلی که در کوه بدخشان است

نیستان شکرها را به هندستان سمرقند است

به از آنها لب شیرین ترکان سمرقند است

*

منابع

---------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۴ ص

- مناهج المعارف (مقدمه)، صص 220-225

- زندگانی آیت اللّه چهارسوقی، صص 97-100

- مکارم الآثار، ج6، صص 2084-2090

- دو گفتار، ص104؛ تاریخ اصفهان (تکایا و مقابر)، صص 112-116

- رجال اصفهان (دکتر کتابی)، صص 128 و 129

- الکرام البرره، ص590

- ریحانه الادب، ج2، ص190

- دانشمندان خوانسار، صص 367-375

- فرزانگان خوانسار، صص 83-85

- الذریعه، ج1، ص280 و ج13، ص300 و ج11، ص141

- رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص49

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص 339 و 340

- سیری در تاریخ تخت فولاد، ص65

- بیان المفاخر، ج1، صص 322 و 323

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, زادگان ۱۱۹۰ ه ق, درگذشتگان ۱۲۷۵ ه ق

شیخ ابوالفضل خوانساری

زندگینامه :

شیخ ابوالفضل خوانساری بن ملاّاحمد بن شیخ محمّدحسین خوانساری، عالم فاضل، فقیه متبحّر در ذی حجّه ۱۳۳۴ ه.ق. در محلّه بیدآباد اصفهان متولّد شد.

وی در اصفهان نزد سیّد احمد مقدّس، شیخ هبه اللّه هرندی، میرزا علی آقا شیرازی، شیخ محمّدحسن عالم نجف آبادی و شیخ احمد فیّاض به تحصیل پرداخت. سپس به نجف اشرف عزیمت، و سطوح عالی را نزد آیت اللّه العظمی خویی و میرزا محمّدباقر زنجانی طی نمود. آن گاه در درس خارج آیات عظام، سیّدابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاءالدّین عراقی، سیّدابوالقاسم خویی، شیخ محمّدحسین کمپانی، سیّدجمال الدّین گلپایگانی، سیّدعبدالهادی شیرازی، سیّدمحسن حکیم، سیّدمحمود شاهرودی، شیخ موسی خوانساری و شیخ محمّد کاظمینی حاضر شد. شرح منظومه و شوارق را نزد شیخ صدرا بادکوبه ای فراگرفت، و از محضر عارف کامل میرزا علی آقا قاضی تبریزی نیز بهره برد.

او در 25 سالگی از آیات عظام، اصفهانی و عراقی اجازه اجتهاد، و از شیخ آقا بزرگ تهرانی اجازه روایت دریافت نمود. وی در اثر ابتلا به عارضه ریوی، مجبور به مهاجرت به ایران و اقامت در قم گردید، و در آن جا ضمن استفاده از محضر درس آیت اللّه العظمی بروجردی، به تدریس سطوح عالی، خارج فقه و شرح منظومه پرداخت. وی از طرفداران رهبر انقلاب اسلامی، امام خمینی بود، و به فرمان ایشان به امامت جمعه شهر اراک منصوب شد.

ایشان در او اخر عمر، در قم ساکن شد، و به تدریس پرداخت تا آن که در یک شنبه ۲۶ رجب ۱۴۲۲ ه. ق. وفات یافت، و در مسجد بالاسر حضرت معصومه سلام اللّه علیها مدفون گردید.

کتاب ها :

1. یک دوره کوتاه «اصول»

2. رساله توضیح المسائل، مطبوع

3. الجوهر النّضید فی شرح فروع التّقلید

4. حاشیه عروه الوثقی

5. حاشیه کفایه الاصول

6. حاشیه مکاسب

7. الحکم الظّاهری و الواقعی

8. رساله در «طهارت و صلاه»

9. قاعده الفراغ و التّجاوز

10. کتابی در جمع احادیث مربوط به مواعظ و فضل و مصائب اهلبیت علیهم السلام

*

منابع

-----------------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۱ ص

- معجم رجال الفکر و الادب، ص35

- گنجینه دانشمندان، ج2، صص74 75

- یادداشت های آقای رحیم قاسمی.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, زادگان ۱۳۳۴ ه ق, درگذشتگان ۱۴۲۲ ه ق

ملا محمد حسین خوانساری

زندگینامه :

ملّا محمّد حسین بن علی اکبر خوانساری اصفهانی، عالم کامل و فقیه محقق، از اجلّه علماء و اتقیاء. در اصفهان خدمت پدر خود و مرحوم سیّد حجّهالاسلام شفتی [و سیّد حسن مدرس] تلمّذ نموده و در کربلا سالها به درس شریف العلماء مازندرانی حاضر گردیده تا به مقامات عالیه علم و اجتهاد نائل شد و به اصفهان مراجعت نموده و مورد توجّه مخصوص حاج سیّد اسداللَّه بیدآبادی واقع شده و مورد وثوق و اطمینان ایشان و مورد توجّه عموم طبقات خواص و عوام واقع گردید. وی پس از وفات پدرش در مسجد میرزا باقر در محله بیدآباد امامت می نموده است.

از آثار او کتابت " جهه القبله " تالیف " شیخ بهایی است که به خط نسخ در سال ۱۲۶۱ ه. ق. کتابت کرده است و به شماره ۳۶۲۶/۲-۱۸/۱۴۶ در کتابخانه آیت الله گلپایگانی وجود دارد.

سرانجام در 14 جمادی الثّانی سال 1302ه.ق در اصفهان وفات یافته در مقبره کوچک مسجد سیّد مدفون گردید.

کتاب ها :

1. حکم الغساله بعد الانفصال

2. دروس الاصول تاریخ تألیف جلد اول در 16 ذی حجه 1248ه.ق

3. المرشد فی شرح التّبصره، که در سال 1259 و 1260 تألیف شده و اجازات مشایخ ایشان سیّد حسین بن سیّد صادق موسوی جرفادقانی و میر سیّد حسن بن علی بن محمّد باقر (مدرس) قبل از متن کتاب آمده است.

*

منابع

------------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۲ ص

- بیان المفاخر، ج1، صص 310 و 311

- الذریعه، ج8، ص144

- فهرست کتابخانه آیت اللَّه گلپایگانی، ج1، ص116

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص 547 و 548

- رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص153

- الکرام البرره، ج1، صص 409 و 410.

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه آیت الله العظمی گلپایگانی ، ویرایش دوم ج ۳ ص

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, درگذشتگان ۱۳۰۲ ه ق

آقا حسنعلی خوانساری

آقا حسنعلی بن آقا جمال الدّین محمّد خوانساری، عالم فاضل، از علمای اصفهان در اواخر دوره صفویه است.

وی در بین فرزندان آقا جمال به فضل و تحقیق و تدقیق شهرت داشته و علماء و اعیان آن زمان او را تکریم می نموده و علم و فضل او را می ستوده اند.

در هنگام محاصره اصفهان توسط افاغنه، به همراه طهماسب میرزای صفوی به قزوین رفت و سپس راهی تبریز شد.

طهماسب میرزا در قزوین مقدم او را گرامی داشته و به عنوان رئیس العلما تکریم نمود و به نام او سکه زد.

سال وفات او به دست نیامد.

*

منابع

--------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۲ ص

- تتمیم امل الآمل، ص107

- الکواکب المنتشره، ص173

- خاندان شیخ الاسلام اصفهان، صص 173 و 174.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان

حاج آقا جمال الدین خوانساری

حاج آقا جمال الدّین بن حاج آقا جلال الدّین بن ملّا محمّدحسین بن ملّا علی اکبر بن ملا محمّدابراهیم خوانساری اصفهانی.

عالم فاضل جلیل در حدود سال 1300ق متولّد شده و در اصفهان تحصیل نموده و سپس در مدرسه میرزا حسین تدریس نموده و نماز جماعت را در مسجد میرزا باقر اقامه نمود.

و سرانجام در 8ذیحجه الحرام سال 1391ق وفات یافته و در اطاق جنوبی تکیه گلزار در تخت فولاد مدفون شد.

وی عالمی خلیق و خدمتگزار علم و دانش و آخرین فرد روحانی از این خاندان بود.

*

منابع

--------------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۲ ص

- سیری در تاریخ تخت فولاد، ص ۱۸۰.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, زادگان ۱۳۰۰ ه ق, درگذشتگان ۱۳۹۱ ه ق

آخوند ملا محمد علی خوانساری

آخوند ملاّ محمّدعلی بن میرزا محمّدباقر خوانساری، از علماء و فضلاء قرن چهاردهم هجری است.

او از طلاّب ساکن مدرسه صدر و از خواص اصحاب و خدمتگزاران جهانگیرخان بود تا حدّی که او را به خاطر ملازمت با جهانگیرخان، «ملاّ محمّدعلی خان» می گفته اند، بعد از وفات جهانگیرخان، در حجره او ساکن شد و پس از وفات خود او، حجره به آقا سیّد محمّدرضا خراسانی رسید. او اواخر عمر را به فقر و تنگدستی گذراند.

در ۱۴ ربیع الاوّل ۱۳۵۰ ه. ق. وفات یافته و جنب استاد خود جهانگیرخان قشقائی مدفون گردید.

*

منابع

--------------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۴ ؛ نسخه دستنویس.

- تاریخ اصفهان (تکایا و مقابر) ، صص ۲۷۹ و ۲۸۰.

- رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص ۲۲۳.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج ۲ ص ۲۷۸.

- سیری در تاریخ تخت فولاد اصفهان ص

برچسب‌ها: مشاهیر خوانسار, مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, درگذشتگان ۱۳۵۰ ه ق

ملا علی اکبر خوانساری

زندگینامه :

آخوند ملاّ علی اکبر بن شیخ ابراهیم خوانساری اصفهانی، عالم فاضل زاهد متقی از علمای قرن سیزدهم هجری از خواص اصحاب و شاگردان حاج سیّد محمّدباقر حجه الاسلام شفتی بوده و از محضر سیّد صدرالدّین محمّد عاملی و حاج سیّد محمّد قصیر در وقتی که در اصفهان سکونت داشته بهره برده و احتمالاً درک محضر مرحوم بحرالعلوم را نیز

نموده است و ظاهرا از آقا شیخ محمّدتقی بن ابی طالب اردکانی نیز بهره های علمی یافته و از مرحوم صدر و آقا سیّد محمّد قصیر مجاز بوده و حاج سیّد شفیع جاپلقی از او اجازه داشته است.

مرحوم جاپلقی در روضه البهیه درباره او می نویسد: «و من مشایخ المعاصرین الّذین استجزت منهم و اجازتی العالم العامل الزّاهد المحقّق المدقّق الاخ المسدّد و الرّفیق الممجد الاکبر آخوند ملاّ علی اکبر الخوانساری اصلاً الاصفهانی موطنا».

مرحوم سیّد حجه الاسلام در اوایل امر در مسجد میرزا باقر (در محلّه بیدآباد) اقامه جماعت می نمود و چون مسجد سیّد را بنا کرد مرحوم مولی علی اکبر را به جای خود نصب نمود و پس از فوت صاحب عنوان، فرزند او آخوند ملاّ حسین و پس از مرگ او مرحوم آقا کمال الدّین فرزندش به جای او امامت می نمود.

او سرانجام در سال 1271ق وفات یافته و جنازه به نجف اشرف منتقل شده و در وادی السّلام مدفون گردید.

کتاب ها و آثار :

1. «ادعاء المریض الطّلاق فی حال الصّحه» و آن را به دستور استادش سیّد حجه الاسلام تألیف نموده و کتابت نسخه در 24 شعبان 1247ق پایان یافته است.

2. «اعطاء بدل المغصوب ان فقد» که در محضر سیّد حجه الاسلام طرح شده و تاریخ نسخه ذی القعده 1264ق می باشد.

3. «حجیّت ظن مجتهد مطلق نه مجتهد متجزی» در اصول، به عربی و استدلالی مفصّل در 9 مقدمه و 3 وجه نسخه به خط فرزند مؤلف مولی محمّدحسین بن مولی علی اکبر از روی خط مؤلف نوشته شده است.

4. «حجیّت ظن» از تقریرات آقا سیّد محمّدتقی اردکانی

5. «الزکوه» فقه استدلالی متوسّطی است.

6. «شرح ارشاد الاذهان» فقه استدلالی متوسطی است. دو قسمت آن در کتابخانه آیت اللّه گلپایگانی موجود است.

7. «شرح الجعفریه» شرح مزجی استدلالی متوسّطی است بر رساله «جعفریّه» محقّق کرکی. نسخه به خط مؤلّف به شماره 89 در کتابخانه آیت اللّه گلپایگانی در قم موجود است.

8. «عدم جواز الرّد فی الوقف» فقه، عربی استدلالی بسیار مفصّل است بر اینکه اگر شخصی چیزی را وقف کرد نمی تواند آن را بملکیت خود برگرداند مگر آنکه بعضی از شرائط وقفیت متحقق نشود.

این نسخه به شماره ۳۵۶۸/۵-۱۸/۸۸ در ۲۵ برگ به خط مولف در کتابخانه آیت الله گلپایگانی در قم وجود دارد.

آغاز:

"بسمله ، الحمدلله رب العالمین ... أما بعد فنقول قال شیخنا المفید الوقف فی الاصل صدقات لایجوز الرجوع فیها "

انجام:

"نعم لو تمسک أحد بهذه الصحیحة فی اثبات عدم اشتراط الوقف بالقبول له وجه."

9. «عدم جواز مصالحه حق الرّجوع فی العدّه» رساله استدلالی مفصلی است با چند مقدمه بر اینکه زن درایام عده نمی تواند حق رجوع را با مرد خود مصالحه کرده این حق را از خود اسقاط کند

نسخه به خط نستعلیق مولف در ۸ برگ به شماره ۳۵۴۲/۵-۱۸/۶۲ در کتابخانه آیت الله گلپایگانی در قم وجود دارد.

آغاز:

" الحمدلله رب العالمین... أما بعدد فهذه وجیزة فی تحقیق أنه لایجوز للمطلق بالطلاق الرجعی مصالحة حق الرجعة فی العدة"

انجام:

" لانّ الظاهر من تلک الاخبار ان المصالح عنه فی المقام هو حقوق الزوجة من القسم والنفقة وغیرهما کلاً اوبعضاً والمصالح به هو الامساک والمقام معها الا خبرزرارة"

نسخه افتادگی از انجام دارد

10. «نکاح بنت المزنی بها من الرّضاعه» فقه، عربی

11. «الوقف علی من یصح و من لا یصح»

۱۲. کتابت " فهرست " شیخ طوسی ، به خط تحریری در سال ۱۲۴۱ ه. ق. موجود به شماره ۳- ۱۰۸۹در کتابخانه آیت الله گلپایگانی

*

منابع

-------------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۴ ؛ نسخه دستنویس.

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، ص807

- کارنامه بزرگان ایران، ص418

- احوال و آثار خوشنویسان، صص 437 و 438

- تذکره خوشنویسان معاصر، صص 65 و 66

- تاریخ اصفهان (هنر و هنرمندان) ، صص 179-181

- الاصفهان: رجال و مشاهیر، ص466

- دانشنامه هنرمندان ایران و جهان اسلام، صص 438 و 439

- فرهنگ معین، ج6، ص1711

- بیان المفاخر، ج2، ص381

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه آیت الله العظمی گلپایگانی ، چاپ اول ، ج ۱ ص

- فهرست نسخه های خطی کتابخانه آیت الله گلپایگانی ج ۵ ص

برچسب‌ها: مشاهیر خوانسار, فقیهان اصفهان, درگذشتگان ۱۲۷۱ ه ق

ابو اسماعیل عبید الله خطیبی اصفهانی

قاضی القضاه ابواسماعیل عبیداللّه بن علی خطیبی مقتول به سال ۵۰۲ ه. ق. به دست باطنیان.

وی از مخالفین سعدالملک آبی و خود مردی جاهل و محیل بود و سبب قتل سعدالملک گردید.

*

منابع

------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۴ ص ، نسخه چاپ نشده.

- تعلیقات نقض، ج۲، ص ۷۲۷.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, درگذشتگان ۵۰۲ ه ق

میر محمد صالح خاتون آبادی اصفهانی

ميرمحمدصالح خاتون آبادی فرزند میر عبدالواسع، فقيه، محدّث و عالم امامى قرن يازدهم. در 1058 در خانوادهاى مشهور (رجوع کنید به خاتونآبادى*، خاندان) در اصفهان به دنيا آمد. فقه و حديث را نزد محمدبن حسن شِروانى، معروف به ملاميرزا (متوفى 1098) فراگرفت. بيست سال نزد آقاحسين خوانسارى* (متوفى 1098) درس خواند و شرح اشارات، شفا و شرح لمعه را از او فراگرفت. سىسال نيز نزد محمدباقر مجلسى (متوفى 1110) تلمذ كرد و از او اجازه نقل حديث داشت (رجوع کنید به محمدصالح خاتونآبادى، گ (232ـ 234)؛ حسينى اشكورى، ص 111).

خاتونآبادى به گفته خود ابتدا به حكمت و علوم عقلى گرايش داشت، اما بعدها با تأثيرپذيرى از علامه محمدباقر مجلسى*، بيشتر به تحصيل و تحقيق در فقه و حديث روى آورد (رجوع کنید به محمدصالح خاتونآبادى، گ (233ـ 234)) و در كلام و تفسير قرآن نيز تبحر يافت (موسوعة طبقات الفقهاء، ج 12، ص 384). برخى از شاگردانش عبارتاند از: فرزندش ميرمحمدحسين خاتونآبادى*، خواهرزادهاش ابوالحسنبن محمدطاهر فتونى (متوفى 1138 يا 1139)، احمدبن اسماعيل جزائرى (متوفى 1151)، نورالدينبن نعمتاللّه جزائرى* (متوفى 1158) و احمد علوى خاتونآبادى (متوفى 1161؛ امين، ج 2، ص480؛ حسينىاشكورى، ص 12ـ13، 111؛ موسوعة طبقات الفقهاء، همانجا).

خاتونآبادى، داماد محمدباقر مجلسى و بسيار مورد احترام و اعتماد او بود (خوانسارى، ج 2، ص 364؛ نورى، ص 148). چنانچه هنگام وفات مجلسى، هشت مجلد از بحارالانوار به صورت مُسَوَّده و بدون توضيح باقى مانده بود، و مجلسى، اتمام آن را به ميرمحمدصالح وصيت كرد. همچنين مجلسى از وى خواسته بود شرح ناتمام او بر كافى، با نام مرآةالعقول را به پايان رساند (رجوع کنید به محمدصالح خاتونآبادى، گ ( 233)؛ آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 4، ص 415).

خاتونآبادى پس از درگذشت مجلسى، با وجود عالمان بزرگى مانند فاضل هندى (متوفى 1137) و آقاجمالالدين خوانسارى* (متوفى 1122)، امام جمعه و سرپرست حوزه علمى اصفهان شد (خوانسارى، ج 2، ص 364؛ حبيبآبادى، ج 2، ص 315، 318ـ319؛ قس امين، ج 9، ص 253 كه پسر او محمدحسين را نخستين امام جمعه اصفهان از خاندان خاتونآبادى دانسته است) و پس از وفات جعفربن عبداللّه كَمَرِهاى (شيخالاسلام اصفهان) در 1115، شيخالاسلام شهر شد (عبدالحسين خاتونآبادى، تتميم، ص 553ـ555)؛ اما پس از مدتى مناسبات او با شاهسلطان حسين (حك : 1105ـ1135)، كه از ابتدا نيز رغبت چندانى به انتصاب او در اين سِمَت نداشت، تيره گشت و در ربيعالآخر 1124 عزل شد ولى بار ديگر در 1125، با وساطت مريم بيگم عمه شاه، به اين سمت منصوب شد (همان، تتميم، ص 565).

سال وفاتِ خاتونآبادى، در پارهاى منابع (براى نمونه رجوع کنید به نورى، همانجا؛
آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 2، ص 48) 1116 ذكر شده، اما در تتميم وقايع السنين و الاعوام، در ذكر رويدادهاى سالهاى 1124 تا 1126 از او نام برده شده (رجوع کنید به عبدالحسين خاتونآبادى، ص 565ـ567) و بنابراين به نظر مىرسد كه تاريخ وفات او 1126 است و سال فوت ميراسماعيل خاتونآبادى، از عموزادگان او، 1116 بوده است (رجوع کنید به خاتونآبادى*، خاندان). ميرمحمدصالح در اصفهان درگذشت و در نجفاشرف به خاك سپرده شد (آقابزرگ طهرانى، 1372ش، ص 368؛
حسينى اشكورى، ص 111).

کتاب ها :

1) آثار حديثى و فقهى شامل شرح كتاب مَن لايَحضُرُه الفقيه، شرح الاستبصار، رساله اسرار الصلوة، رساله التهليلية و چندين رساله درباره رؤيت هلال (رجوع کنید به آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 2، ص 48، ج 4، ص 516، ج 6، ص 272، ج 11، ص160، 230، 309، ج 13، ص 84، ج 14، ص 94، ج 25، ص 239)؛
2) آثار تفسيرى شاملِ تفسير سورةالاخلاص و تفسير سورةالفاتحه (رجوع کنید به همان، ج 4، ص 335، 339)؛
3) آثار كلامى از جمله الايمان و الكفر، الجامع فى الاصول و العقايد يا اصول العقايد و رسالةٌ فى عصمة الانبياء (رجوع کنید به همان، ج 2، ص 197ـ198، 515ـ516، ج 5، ص28، ج 15، ص 273).

وى همچنين حدائق المقرّبين را درباره ملائكه و سرگذشت انبيا، ائمه و علما، رَوادع النفوس را به فارسى در علم اخلاق و ذريعةالنجاح را به فارسى درباره ادعيه نگاشت كه مجلسى قبل از تأليف زادالمعاد، مردم را به كتاب اخير ارجاع مىداد (رجوع کنید به همان، ج 6، ص 289، ج10، ص 32ـ33، ج 11، ص 256). همچنين خاتون آبادى يكى از آثار خود با نام تقويمالمؤمنين را با عنوان التقويم الشرعى يا منتخب تقويم المؤمنين تلخيص كرد كه يكى از مباحث آن، روزهاى خوشيُمن و بديُمن سال است (رجوع کنید به همان، ج 4، ص 397، 403، ج 22، ص 387ـ 388؛
براى ديگر آثار او رجوع کنید به همان، ج 1، ص 306، ج 2، ص 440، ج 3، ص 447، ج 7، ص 107، 242، ج 11، ص 41ـ42، ج 20، ص 319).

*

منابع

----------------------------------------------------

- سعید ، علیرضا ؛ مقاله : " خاتون آبادی میر محمد صالح " دانشنامه جهان اسلام ج ص

- محمدمحسن آقابزرگ طهرانى، الذريعة الى تصانيف الشيعة، چاپ علىنقى منزوى و احمدمنزوى، بيروت 1403/1983
- (همو، طبقات اعلام الشيعة: الكواكب المنتشرة فىالقرن الثانى بعدالعشرة، چاپ علىنقى منزوى، تهران 1372ش؛
- امين؛
- محمدعلى حبيب آبادى، مكارم الآثار، ج 2، اصفهان 1362ش؛
- احمد حسينىاشكورى، تلامذةالعلامة المجلسى و المجازون منه، چاپ محمود مرعشى، قم 1410؛
- عبدالحسين بن محمدباقر خاتون آبادى، وقايع السنين و الاعوام، يا، گزارش هاى ساليانه از ابتداى خلقت تا سال 1195 هجرى، چاپ محمدباقر بهبودى، تهران 1352ش؛
- محمدصالحبن عبدالواسع خاتون آبادى، حدائق المقربين، نسخه خطى كتابخانه (ش 1) مجلس شوراى اسلامى، ش 3/5501؛
- خوانسارى؛
- موسوعة طبقات الفقهاء، اشراف جعفر سبحانى، قم: مؤسسة الامام الصادق، 1418ـ1424؛
- حسين بن محمدتقى نورى، فيض قدسى: زندگينامه علامه محمدباقر مجلسى (1037ـ1110ه .ق)، ترجمه جعفر نبوى، تهران 1374ش

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, زادگان ۱۰۵۸ ه ق, درگذشتگان ۱۱۲۶ ه ق

میر محمد علی خاتون آبادی اصفهانی

میر محمّدعلی بن میر معصوم ثانی خاتون آبادی، عالم فاضل متوفی سال ۱۳۴۶ ه. ق. و مدفون در ایوان اطاق (آرامگاه) میر سیّد محمّداسماعیل خاتون آبادی در تخت فولاد اصفهان.

*

منابع

------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۴ ص

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، ص835، پاورقی.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, درگذشتگان ۱۳۴۶ ه ق

میر سید علی خاتون آبادی اصفهانی

آقا میر سیّد علی بن میر محمّدصادق بن میر محمّدرضا بن میرزا ابوالقاسم مدرس خاتون آبادی، عالم فاضل ادیب در اواخر دوره قاجاریّه در ماه ذیحجه الحرام ۱۲۴۴ ه. ق. در اصفهان متولّد شد. در اصفهان نزد جمعی از علماء اعلام از جمله ملاّ حسینعلی تویسرکانی به تحصیل پرداخت. سپس به نجف اشرف رفت و از محضر درس مراجع و مجتهدین عالیقدر شیخ مرتضی انصاری و شیخ محمّدحسین قزوینی بهره گرفت تا عالمی مبرّز و مجتهدی مُسَلَّم گردید. آنگاه به اصفهان مراجعت نموده و به تبلیغ دین و حلّ مشکلات مردم مشغول شد.

وی سرانجام در شب ۱۶ جمادی الاولی ۱۳۰۹ ه. ق. وفات یافت.

«ترجمه تنبیهات علیه» از تألیفات اوست.

نمونه شعر :

اگر آن شوخ بازاری نبودی

کسی را با کسی کاری نبودی

*

منابع

----------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۴ ص

- مکارم الآثار، ج4، ص1210.

- تراجم الرّجال، ج1، ص386.

- تذکره شاعران فارسی سرا، ص205.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, زادگان ۱۲۴۴ ه ق, درگذشتگان ۱۳۰۹ ه ق

میر عبدالواسع خاتون آبادی اصفهانی

میر عبدالواسع بن میر محمّدمهدی خاتون آبادی، عالم فاضل، در سال 1151ق وفات نموده و در قبرستان آب بخشان اصفهان و مجاور قبر شیخ احمد بن ابوتراب گیلانی مدفون شده است. این قبرستان و قبور فوق، پس از احداث چهارباغ پایین و فلکه پهلوی (میدان شهدای کنونی) از بین رفته اند.

*

منابع

-----------------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۴ ص

- رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص145

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، ص798

- مزارات اصفهان، ص28.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, درگذشتگان ۱۱۵۱ ه ق

میر عبدالواسع خاتون آبادی اصفهانی

میر عبدالواسع بن میر محمّدصالح بن میر محمّداسماعیل (شاهمراد) حسینی خاتون آبادی اصفهانی، عالم فاضل زاهد متقّی، از علمای قرن یازدهم هجری.

در اصفهان به تحصیل پرداخته و عمر خویش را صرف تهذیب نفس و عبادت نموده و سرانجام در ماه مبارک رمضان سال 1098ق وفات یافته است. مرحوم معلم حبیب آبادی وفات او را در ماه رمضان 1109ق نوشته و اضافه کرده است که جنازه به نجف اشرف حمل شده و در مرقد مطهر علی علیه السلام مدفون شده است.

*

منابع

-----------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۴ ص

- الروضه النضره، ص361

- وقایع السنین و الاعوام، ص542

- مکارم الآثار، ج2، ص325.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, درگذشتگان ۱۱۰۹ ه ق

میر عبدالکاظم خاتون آبادی اصفهانی

میر عبدالکاظم (محمّدکاظم) بن میر محمّدصادق بن میر عبدالحسین خاتون آبادی، عالم فاضل نسابه در ۲۷ ذیحجه ۱۰۹۴ ه. ق. متولّد و در ۲۱ شعبان ۱۱۵۱ ه. ق. وفات یافته و در صحن نجف اشرف مدفون گردید. وی مؤلف شجره نامه ای است که در آن سادات خاتون آبادی را تا سال ۱۱۳۹ ه. ق. نام برده است.

*

منابع

------------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۴ ص

- وقایع السنین و الاعوام، ص537

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، ص192

- الذریعه، ج8، ص221.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, زادگان ۱۰۹۴ ه ق, درگذشتگان ۱۱۵۱ ه ق

میر عبدالغنی خاتون آبادی اصفهانی

میر عبدالغنی بن میرمعصوم بن میرعبدالحسین خاتون آبادی، عالم فاضل. در 23 رجب ۱۱۰۰ ه. ق. در اصفهان متولّد شده و در این شهر تحصیل کرده و شیخ الاسلام اصفهان بوده است. مشارالیه در روز دوشنبه غرّه شهر رمضان المبارک سال ۱۱۶۱ ه. ق. در اصفهان وفات یافته و در تخت فولاد پای دیوار بقعه آقا محمّد بیدآبادی به خاک سپرده شد.

*

منابع

------------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۴ ص

- رجال اصفهان، ص219

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، ص783

- خاندان شیخ الاسلام اصفهان، ص46

- وقایع السنین و الاعوام، ص551

- دومین دوگفتار، ص75.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, زادگان ۱۱۰۰ ه ق, درگذشتگان ۱۱۶۱ ه ق

سید عبدالحسین خاتون آبادی اصفهانی

زندگینامه :

میر عبدالحسین خاتون آبادی فرزند میر محمّدباقر بن میر محمّداسماعیل (شاه مراد) بن میر عمادالدّین محمّد حسینی افطسی خاتون آبادی اصفهانی از علمای قرن یازدهم هجری علاّمه جلیل، محدّث، مفّسر موّرخ نسابه.

مطابق نوشته خود صاحب عنوان در «وقایع السنین و الاعوام» در 8 شعبان ۱۰۳۹ ه.ق. متولّد شده است.

او نزد ملاّ میرزا شیروانی، محقّق سبزواری، میرزا رفیعا، ملاّ محمّدتقی مجلسی، ملاّ محمّدباقر مجلسی، ملاّ احمد تونی و ملاّ عبداللّه تونی فقه، حدیث کلام و تفسیر را آموخته و در ذیحجه ۱۰۶۹ ه. ق. از ملاّ محمّدتقی مجلسی و در ۲۷ جمادی الثانی ۱۰۷۶ ه. ق. از محقّق سبزواری اجازه دریافت نموده است. همچنین سیّد محمّدمؤمن بن دوست محمّد حسینی مجاور مکّه معظمه به او اجازه داده است.
میر عبدالحسین خاتون آبادی در سال ۱۰۷۷ ه. ق. به حج رفته و در طول عمر خود از بسیاری سرزمین های اسلامی چون یمن، عتبات عالیات، مصر و اسلامبول دیدار کرده است.

فرزندان مؤلف واقعه وفات پدر خود میر عبدالحسین را چنین ثبت نموده اند:

«سال وفات سیّد سند مدقّق الخیّر الفاضل سنه هزار و صد و پنج و قبر وی در قبرستان بابا رکن الدّین قرب مقبره علاّمه زمان و یگانه دوران آقا حسین خوانساری در مقبره ای که خودشان ساخته بودند»

اما قبر میر عبدالحسین خاتون آبادی در ضلع جنوبی بقعه آقا محمّد بیدآبادی و پایین پای فرزندش میرمعصوم بوده ولی در یک قرن اخیر آثاری از این قبر مشاهده نشده است.

کتاب ها :

۱. «شرح بر شاطبیه» در علم تجوید

۲. «شرح بر شافیه» ابن حاجب

۳. «وقایع السّنین و الاعوام» که مشهورترین تألیفات اوست.

کتاب «وقایع السنین و الاعوام» که یک تاریخ عمومی از آغاز تا زمان مؤلف است را در 3 مقصد و 11 فصل تألیف کرده است. او وقایع را تا سال ۱۰۹۷ ه.ق. به رشته تحریر درآورده و فرزندان و نوادگان او وقایع سال های بعد را به کتاب افزوده اند.

نسخه اصل کتاب در کتابخانه مجلس شورای ملّی موجود بوده و یک نسخه عکسی هم از روی همین نسخه گرفته شده و در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نگهداری می شود. به دستور آیت اللّه مرعشی در سال 1353ق از روی نسخه دیگری از «وقایع السنین» که نسخه آن ظاهرا از ایران خارج شده، نسخه ای را کتابت کرده اند که در کتابخانه آیت اللّه مرعشی موجود است. این کتاب در سال 1352ش با مقدمه آیت اللّه مرعشی و آیت اللّه شیخ ابوالحسن شعرانی و به همت آقای محمّدباقر بهبودی به چاپ رسیده است.

۴. «ترجمه حقائق الایمان» که در سال ۱۰۹۸ ه. ق. ق ترجمه شده و در کتابخانه استاد سید مصلح الدین مهدوی موجود است.

*

منابع

----------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۴ ص

وقایع السّنین و الاعوام، صص 5-8 و ۵۰۹.

- الذریعه، ج25، ص128

- الکواکب المنتشره، صص 419 و 420

- مصفی المقال، ص120

- فهرستواره کتاب های فارسی، ج1، صص 669 و 670

-ادبیات فارسی (استوری) ، ج2، ص635.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, زادگان ۱۰۳۹ ه ق, درگذشتگان ۱۱۰۵ ه ق

میر محمد اسماعیل خاتون آبادی ( ثالث )

میرمحمّداسماعیل خاتون آبادی معروف به میرمحمّداسماعیل ثالث فرزند میرمحمّدباقر حسینی خاتون آبادی، عالم فاضل، فقیه محقّق، در اصفهان تحصیل کرد، و سپس در مسجد جامع جدید عبّاسی (مسجد امام) اقامه جماعت می نمود، و در مدرسه چهارباغ تدریس می کرد. سرانجام در سال ۱۱۶۰ ه. ق. وفات یافت، و در تکیه خاتون آبادی ها در تخت فولاد مدفون شد.

منابع

-------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۱ ص

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, درگذشتگان ۱۱۶۰ ه ق

سید احمد خاتون آبادی اصفهانی

سیّداحمد اصفهانی خاتون آبادی، فاضل جلیل و عالم نبیل در اصفهان نزد میرمحمّدباقر خاتون آبادی و میرمحمّدصالح خاتون آبادی تحصیل نمود، و در مشهد مقدّس ساکن گردید، و به تدریس مشغول شد. با وجود تبحّر در فقه، و رسوخ ملکه اجتهاد، در افتاء، احتیاط می کرد. وی در سال ۱۱۴۱ ه. ق. در مشهد مقدّس وفات یافت. از آثار او جواب اعتراضات بر حقّ الیقین علاّمه مجلسی است که در پاسخ به اعتراضات عدّه ای در هند، آن را نوشته است.

منابع

----------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۱ ص

- تتمیم امل الآمل، صص60 61

- نجوم السّماء، ص266

- مرآت الکتب، ج1، ص34

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، ص229.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, درگذشتگان ۱۱۴۱ ه ق

سید احمد خاتون آبادی اصفهانی

سیّداحمد بن میرمحمّدهادی خاتون آبادی اصفهانی، از علماء و فضلاء قرن دوازدهم هجری. از آثار او کتابت نسخه ای است از کتاب کافی که آن را در شب سه شنبه 6 ذی القعده سال 1120ق به خطّ نسخ به پایان رسانیده است. نسخه در کتابخانه آستان قدس رضوی موجود است.

منابع

--------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۱ ص

- فهرست رضوی، ج5، ص147.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان

حاج میرزا ابوالفضل خاتون آبادی اصفهانی

حاج میرزا ابوالفضل خاتون آبادی بن حاج میرزا حسین نایب الصّدر و برادر حاج میرمحمّدصادق مدرّس خاتون آبادی، عالم زاهد و فقیه جامع. در اصفهان متولّد و نزد علمای شهر تحصیل کرد، و سپس به انجام وظایف شرعی پرداخت. در مسجد ساروتقی و مدرسه ملاّعبداللّه اقامه نماز جماعت می نموده، و در مدرسه ملاّعبداللّه تدریس می کرده است. وی در شب دوشنبه 11 رمضان المبارک ۱۳۸۸ ه. ق. در تهران وفات یافت، جنازه به قم حمل شد، و در آن ارض مقدّس مدفون گردید.

*

منابع

-------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۱ ص

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص380

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, درگذشتگان ۱۳۸۸ ه ق

میرزا ابوالحسن خاتون آبادی اصفهانی

میرزا ابوالحسن خاتون آبادی،از علمای قرن چهاردهم هجری عالم فاضل کامل، امام مسجد پاقلعه اصفهان ، در سال ۱۳۳۱ ه.ق. در کربلا وفات یافت، و در آن جا مدفون گردید.

" شرح دعای صباح" از آثار اوست. وی برادر میرزا اسدالله خاتون آبادای مدفون در تکیه خاتون آبادی است.

منابع

--------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۱ ص

- جلوه افلاکیان نوشته رحیم قاسمی، مخطوط.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان

آقا ابراهیم خاتون آبادی اصفهانی

آقاابراهیم خاتون آبادی، از علماء اصفهان در قرن دوازدهم هجری است.در مشهد مقدّس رضوی ساکن بود و از معاصرین با سیّد عبداللّه بن نورالدّین موسوی جزایری است. " رسائل حکمیّه " از تالیفات اوست.

منابع

----------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۱ ص

- تتمیم امل الآمل، ص55

- اعیان الشّیعه، ج3، ص22

- الکواکب المنتشره، ج12، ص8

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، ص97

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان

میر محمّد تقی حسینی خاتون آبادی از علمای اصفهان در اواخر قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم هجری فرزند میر محمّد صادق بن میر محمّد رضا حسینی خاتون آبادی بن میر ابوالقاسم مدرّس، عالم فاضل جلیل. در اصفهان متولّد شده و نزد پدر دانشمندش و میر سیّد حسن مدرّس به تحصیل پرداخت. چندی امام جماعت مسجدی در محلّه باغات بوده و سپس از طرف پدر مأمور تبلیغ و اقامه جماعت در محلّه حسین آباد اصفهان شد.

وی سرانجام در دوشنبه 9 شوال 1308ق وفات یافته و در فضای بیرون تکیه مادر شاهزاده در ضلع شمال تکیه واقع در تخت فولاد مدفون شد

*

منابع

--------------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۲ ص

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، ص189

- مکارم الآثار، ج2، ص326

- گلشن اهل سلوک، صص 249 و 250

- سیری در تاریخ تخت فولاد، ص112.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان

محمد تقی خاتون آبادی ( کوفتگر )

میر محمّد تقی حسینی خاتون آبادی معروف به " کوفتگر " از علمای اصفهان در قرن سیزدهم هجری فرزند میر محمّد صادق بن میر ابوصالح بن میر عبداللَّه بن میر محمّد باقر حسینی خاتون آبادی.

نسب این شاخه از سادات خاتون آبادی به میر عبداللَّه برادر میر محمّد اسماعیل (مدفون در بقعه ای معروف در تخت فولاد) منتهی می شود.

وی عالمی زاهد و عابد و فاضل و متقی بوده و از رشته ای از سادات خاتون آبادی است که به لقب کوفتگر مشهور بوده و اعقابشان از اصفهان به حوالی دهق مهاجرت کرده اند.

وی سرانجام در ۲۲ جمادی الاولی ۱۲۳۸ ه. ق. وفات یافته و در قبرستان مقابل تکیه مادر شاهزاده در تخت فولاد مدفون گردید

*

منابع

---------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۲ ص

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، ص417

- گلشن اهل سلوک، ص48

- تاریخ اصفهان (تکایا و مقابر)، ص125

- سیری در تاریخ تخت فولاد، ص122

- رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص72

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, درگذشتگان ۱۲۳۸ ه ق

سید محمد خاتون آبادی اصفهانی

سید محمد حسینی خاتون آبادی فرزند سید عبدالباقی از علماء و عضلهء اصفهان در قرن سیزدهم هجری است.

کتاب " جواهر الدعوات " از تالیفات اوست

منابع

-----------------------------------------

- فهرستگان فنخا ج ۱۱ ص ۵۵.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان

سید محمد خاتون آبادی اصفهانی

سید محمد حسینی خاتون آبادی فرزند میرزا ابوالقاسم مدرس از علما و فقهای قرن سیزدهم هجری

کتاب ها :

۱. " تذکره العارفین "

۲. " هدیه الخاقانیه "

*

منابع

--------------------------------

- فهرستگان فنخا ج ۷ ص ۸۹۷ ، ج ۳۴ ص ۷۳۸.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان

سید علیرضا خاتون آبادی اصفهانی

سیّد علیرضا خاتون آبادی فرزند سید اسماعیل از علما و ادبای ی اواخر دوره صفویه است.

در اصفهان تحصیل کرد و سرانجام در سال ۱۱۱۶ ه. ق. وفات یافت و در تکیه خاتون آبادی ها در تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد.

ترجمه ادعیه ماه رمضان از تالیفات اوست که به نام شاه سلطان حسین صفوی نوشته است. نسخه اصل به خط نسخ و نستعلیق در ۴۴ برگ ؛ در قرن دوازدهم هجری نوشته شده و به شماره ۲۸۶۱ در مجموعه محدث ارموی کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی قم وجود دارد.

آغاز :

" بعد از حمد مبدعی دانا که غنچه امید امیدواران را از نسیم بهار اجابت شکفتگی و نقش حصول مدعا را ..."

انجام :

"...پس کسی که بخواند این دعا را می آمرزد خدای تعالی برای او گناهان گذشته او را "

منابع

------------------------------------------------

- فهرستگان فنخا ج ۲ ص ۸۱۴.

- فهرست نسخه های خطی مرکز احیاء میراث اسلامی ( مجموعه محدث ارموی) ج ۱ ص ۳۵۵.

- اعلام اصفهان ج ۴ ص

- رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص221

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، ص825.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, درگذشتگان ۱۱۱۶ه ق

سید محمد حسین خاتون آبادی اصفهانی

زندگینامه:

سید محمد حسین بن سید عبدالباقی حسینی خاتون آبادی بن میر محمّد حسین خاتون آبادی سلطان العلماء بن میر محمّد صالح خاتون آبادی، عالم فاضل و فقیه مجتهد، از علمای بزرگ اصفهان در قرن سیزدهم هجری.

وی در شب یکشنبه سلخ ذی القعده 1160ق در اصفهان متولّد شده و نزد جمعی از علماء به ویژه آقا محمّدباقر وحید بهبهانی به تحصیل پرداخته و از پدر خود اجازه دریافت داشته است. سیّد زین العابدین موسوی خوانساری (پدر میرزا محمّدباقر صاحب روضات و میرزا هاشم چهارسوقی) از او اجازه دریافت نموده است.

او در سال 1208ق پس از وفات پدر به امامت جمعه اصفهان منصوب شده و دارای نفوذ و شهرت و اعتبار فراوان گشته و ریاست دینی شهر را کسب نموده و به لقب «سلطان العلماء» ملقّب شده است و علاوه بر آن به تدریس فقه و اصول و حدیث و کلام مشغول بوده و در مجلس درس او حدود هشتصد نفر از طلاّب حاضر می شده اند.

وی حامی دین و ملّت و پشت و پناه مظلومان بوده و در جریان تبلیغات «هنری مارتین» مسیحی معروف به «پادری» علیه اسلام، به مقابله پرداخته و در ردّ عقاید او کتاب نوشته است و در قضایای جنگهای ایران و روس و اشغال سرزمین مسلمانان به دست کفار روس در کنار بسیاری از مجتهدان و مراجع فتوای جهاد علیه روس های متجاوز را صادر نموده است.

مشارالیه قبل از طلیعه صبح روز 16ماه صفر سال 1233ق در اصفهان وفات یافته است.

کتاب ها :

۱." التوحید "

۲." الجامع "

۳." جهادیه "

۴." جواز نوشتن روی کفن و نقل نعش "

۵." حاشیه الشفا "

۶." حاشیه معالم الاصول "

۷." خلق الاعمال "

۸." رد پادری "

۹."مصابیح القلوب "

*

منابع

-----------------------------------------------------

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، ص545

- زندگینامه علّامه مجلسی، ج1، ص313

- بیان المفاخر، ج1، ص222

- ریحانه الادب، ج2، ص100

- الکرام البرره، ج1، صص 396 و 397

- الذریعه، ج4، ص171 و ج5، ص296 و ج10، ص215 و ج11، ص215 و ج23، ص17

- تاریخ اصفهان(جابری)

- مکارم الآثار، ج3، صص 960 و 961

- معجم المؤلفین، ج9، ص241

- روضات الجنات، ج7، صص 107 و 183

- لغت نامه دهخدا: ذیل «خاتون آبادی»، ص9

- فرهنگ بزرگان اسلام و ایران، ص500

- رجال اصفهان (دکتر کتابی)، ج1، ص93.

- فهرستگان فنخا ج۹ ص ۴۳۵ و ۷۷۹ ، ج ۱۱ ص ۱۹۰ ، ج ۱۰ ص ۹۲۷ ، ج ۱۲ صص ۱۰۵ و ۴۵۳ ، ج ۱۴ ص ۲۸ ، ج ۱۶ ص ۳۵۱ ، ج ۲۹ ص ۶۹۹

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, زادگان ۱۱۶۲ ه ق, درگذشتگان ۱۲۳۳ ه ق

میر سید محمد اسماعیل خاتون آبادی اصفهانی

میر سید محمد اسماعیل حسینی خاتون آبادی بن سید محمد باقر بن میرمحمّدباقر شاهمراد عالم فاضل، عابد زاهد، فقیه و حکیم مفسّر، در دوشنبه 16 ربیع الثّانی سال 1031ق متولّد شد. از شاگردان ملاّمحمّدتقی مجلسی، میرزا رفیعا نایینی، ملاّرجبعلی تبریزی بوده، و از ملاّمحمّدتقی مجلسی و سیّدشرف الدّین علی موسوی جزایری اجازه دریافت نموده است. سال ها امام جماعت و مدرّس جامع جدید عبّاسی [مسجد امام فعلی] بود، و شاگردان بسیاری تربیت نمود. در اواخر عمر، در تخت فولاد مدرسه ای بنا نمود، و به تدریس و تألیف و عبادت در آن مدرسه مشغول شد. وی سرانجام در سال 1116ق وفات یافت، و در مدرسه خود در

تخت فولاد، نزدیک تکیه آخوند ملاّمحمّد زکی مدفون گردید.

کتاب ها

۱. " اجازه السید محمد "

۲. " اصول دین "

۳. " اعتقادیه "

۴. " انموذج العلوم "

۵. " التحفه الرضویه "

۶. "تعلیقات "

۷. " تفسیر قرآن کریم "

۸. " تقویم الایمان و تحقیق الایمان "

۹."تنقیح العقاید "

۱۰. " جبر و اختیار "

۱۱. " الجبر و القدر "

۱۲. "حاشیه الشفاء "

۱۳. " زادالمسافرین و تحفه السالکین "

۱۴. " شرح اصول الکافی "

۱۵. " شرح الاشارات "

۱۶. " شرح الاعتقادات "

۱۷. " شرح حال خاتون آبادی و نقد تصوف "

۱۸. " شرح شرح المسائل العضدیه "

۱۹. "صلاه الجمله "

۲۰. " صیغه النّکاح "

۲۱. " عقائد اصولیین "

۲۲. " کلمات "

۲۳. "مربع وسطی

۲۴. " معالم الدین و معادن الیقین فی اصول الدین "

۲۵. " منهاج الیقین عی اصول الدین و معراج الاذهان الی درج العرفان "

۲۶. " نوروزیه "

*

منابع

---------------------------------------------------

- اعلام اصفهان ج ۱ صص

- رجال اصفهان، دکتر کتابی، ج1، صص49 50

- تاریخ اصفهان، جابری، صص176 و 307

- وقایع السّنین و الاعوام، ص505

- تتمیم امل الآمل، ص69

- مصفّی المقال صص78 79

- تاریخ اصفهان و ری، ص320

- اعیان الشّیعه، ج43، ص293

- رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص99

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص186 187 و 264

- سیری در تاریخ تخت فولاد، صص112 و 114

- الذّریعه، ج24، ص381

- زندگی نامه علاّمه مجلسی، ج1، صص323 324

- فهرست مجلس، ج7، ص16، ج10، صص1228 و 1332 و 1329 1330 و ج12، ص17

- فهرست مرکزی دانشگاه، ج9، ص975

- فهرست اهدایی مشکاه، ج5، ص1199

- فهرست الهیّات تهران، صص531 و 569.

- فهرستگان فنخا ج ۱ ص۶۳۴ ، ج۴ ص ۱۷۳ و ۴۵۹ ، ج ۵ ص ۹۱ ، ج ۷ ص ۴۲۹ ، ج ۸ ص ۴۴۶ و ۸۳۰ ، ج ۹ ص ۷۲ و ۳۶۶ ، ج ۱۰ ص ۳۷ و ۵۱ ، ج ۱۲ ص ۱۰۳ ، ج ۱۷ ص ۴۵۵ ، ج ۱۹ ص ۶۱ و ۶۳ و ۳۹۶ و ۹۷۰ ، ج ۲۱ ص ۷۷۱ و ۹۶۱ ، ج ۲۲ ص ۷۰۳۹، ج ۲۶ ص ۵۵۰ ، ج ۲۹ ص ۲۲۷ ، ج ۳۰ ص ۲۵۰ ، ج ۳۲ ص ۳۰۸ ، ج ۳۳ ص ۸۵۲.

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, زادگان ۱۰۳۱ ه ق, درگذشتگان ۱۱۱۶ ه ق

سید حسن کلهرودی اصفهانی

سیّد حسن کلهرودی فرزند سیّد محمد حسینی اصفهانی، عالم فاضل، فقیه محقّق و خوشنویس ماهر.

در اصفهان نزد عدّه ای از فضلای این شهر از جمله سیّد ابوالقاسم دهکردی به تحصیل پرداخت. او و برادرش سیّد حسین کلهرودی در اصفهان به تدریس مشغول بودند. سپس به اتّفاق هم به روستای کلهرود (به فتح کاف و لام) از توابع نطنز مهاجرت کرده و به ارشاد مردم مشغول شدند.

سیّد حسن سرانجام در حدود سال 1318 یا 1319ش وفات یافته و در قبرستان محلّه قلعه روستای کلهرود به خاک سپرده شد.

در " اعلام اصفهان " نام پدر او سید محمد است که ما آن را به اشتباه سید ابوالقاسم نوشته ایم و اینجا یادآوری و تصحیح می شود.

وی خط نسخ را خوش می نوشت و به کتابت ادعیه و کلام اللَّه مجید می پرداخت نگارنده (غلامرضا نصراللهی کلهرودی) سوره حج به خط نسخ خوش، بدون رقم و تاریخ از خطوط ایشان را دیده ام.

از تألیفات ایشان «اکمال السّعادات» است که در سالهای 1325 تا 1328ق در احکام عبادات تألیف شده و در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی در قم موجود است

*

منابع

----------------------------------------------

- فهرست کتابخانه مرکز احیاء، ج5، ص86

- اعلام اصفهان ج ۲ ص

برچسب‌ها: مشاهیر اصفهان, فقیهان اصفهان, خوشنویسان اصفهان