یحیی مافی ، آموزگار، کارشناس و پژوهشگر مسائل آموزشی و تربیتی , و از پیشگامان آموزش و پرورش نوین در ایران و از بنیانگذاران شورای کتاب کودک است . وی در سال 1302 ه. ش در معلم کلایه رودبار الموت متولد شد

یحیی مافی از خانواده پدری، کردتبار و از ایل مافی است. اجداد او، در دوره قاجاریه به دلیل سرپیچی و نافرمانی از حکام قاجاری به چند نقطه از ایران کوچانده شدند. پدر یحیی در منطقه قزوین و الموت ساکن شد. در معلم کلایه الموت بود که با دختری ازدواج کرد و یحیی اولین فرزند این خانواده شد. هنگامی که یحیی به سن مدرسه رسید،‌ پدرش او را روانه شهسوار کرد تا تحت سرپرستی عموی اش به آموزش بپردازد. یحیی دوره مدرسه و سه سال اول دبیرستان را در شهسوار و در مدارس نوبنیادی که در عصر رضا شاه در ایران گسترش می یافت، گذراند. پس از آن به سبب نبود دوره دوم دبیرستان، برای کار و ادامه تحصیل در زمانه پرآشوب جنگ جهانی دوم راهی تهران شد و در همین شهر دیپلم خود را گرفت.

یحیی مافی کار خود را در چاپخانه آغاز کرد و حضور در چاپخانه سبب شد او با گروهی از برجسته ترین روزنامه نگاران و سیاست مداران ایران در دهه ۲۰ شمسی آشنا شود. این آشنایی ها سبب شد که به کار دستیاری در انتشار روزنامه هایی مانند داد با صاحب امتیازی عمیدی نوری که از نزدیکترین یاران دکتر محمد مصدق تا پیش از کودتای ۱۳۲۸ بود،‌ بپردازد. کار در روزنامه و تماس پیوسته با روزنامه نگاران و سیاست مداران برای او مدرسه زندگی بود و تجربه هایی بسیار آموخت که در مسیر زندگی آینده بسیار به کارش آمد. در همین دوره یحیی مافی کار آموزگاری را با تدریس در مدارس شبانه تهران آغاز کرد و همین کار سبب شد که برای همه سال های دیگر زندگی درگیر در کار آموزش کودکان و نوجوانان شود.

یحیی مافی در سال ۱۳۲۹ با معصومه ( فرنگیس) سهراب ازدواج کرد و این پیوند سبب شد که انگیزه های آن ها برای کار در گستره آموزش و پرورش بیشتر شود. در سال ۱۳۳۲ او با همکاری همسرش کودکستان مهر و سپس در سال ۱۳۳۴ دبستان مهران را پایه گذاشتند. دبستان مهران و در پی آن مجتمع آموزشی مهران برآمده از نیازهای اندیشیده شده در سطح ملی بود. در دهه ۱۳۳۰ وزارت فرهنگ یا آموزش و پرورش برای کارآمدی این نظام به افراد دارای صلاحیت که می توانستند شروع کننده فضایی نو در نظام آموزش و پرورش ایران باشند،‌ اجازه تاسیس آموزشگاه می داد. در چند دهه کار مستمر در امر مدرسه داری ،‌این زوج ثابت کردند که نقش فرهیختگان در تحول آموزشی تا اندازه می تواند کارساز باشد. مدرسه مهران تا هنگام وقوع انقلاب اسلامی که در اختیار این زوج بود،‌ یکی از بهترین الگوهای آموزشی ایران را پایه گذاشت که هم برای نسل های دیروز و هم برای نسل های فردا پر از تجربه های گرانبها است. حضور حلقه ای از این مدارس در شهر تهران سبب شد که در سال ۱۳۴۸ انجمن ملی مدارس هماهنگ پایه ریزی شود که هدف از راه اندازی آن هم اندیشی برای بیان مشکلات و پیدا کردن راهکارهای آموزشی و مدیریتی در سطح خرد و کلان بود. چنین هم اندیشی هایی فرصتی بود که نخبگان آموزش و پرورش ایران در آن دوره زمانی بهتر و بیشتر خود و توانایی های شان را بشناسند.

یحیی مافی و معصومه سهراب در کنار برخورداری از منابع مطالعاتی گوناگون، به سفرهای عملی باور داشتند و در دوره کار خود برای شناخت نظام آموزش و پرورش در کشورهای پیشرفته یا کشورهایی با الگوهای سوسیالیستی به امریکا، اروپا و اتحاد جماهیر شوروی آن زمان مسافرت کردند و تجربه هایی گرانبها با خود آوردند.
پس از دوره بازنشستگی اجباری یا خانه نشین شدن این زوج آن ها ارتباط عاطفی را با دانش آموزان دیروز که اکنون در سرتاسر جهان پراکنده شده بودند،‌ادامه دادند

یحیی مافی همچون همسرش کار اجتماعی و فرهنگی را در گستره ادبیات کودکان با حضور در هیئت مدیره شورای کتاب کودک تا این روزگار ادامه داده است و در پیشبرد امر فرهنگنامه کودکان و نوجوانان نقش بسیار سازنده ای داشته است. طی سالهای ۱۳۹۰-۱۳۶۶ عضو هیأت مدیره شرکت تهیه و نشر فرهنگنامه کودکان و نوجوانان شد. او همچنین از جمله پایه گذاران انجمن پژوهشهای آموزشی پویا است. یحیی مافی در سال ۱۳۶۰ با همکاری همسرش انتشارات کتاب کودک و نوجوان را که ناشری تجربی بود تأسیس کرد. ویژگی کتابهای تهیه شده توسط این مؤسسه چاپ کتاب به زبانهای کردی، ترکی و فارسی بصورت همزمان بود.

او سرانجام در روز 9 بهمن 1392 ه. ش. درگذشت و در قبرستان امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.

منابع:

------------------------------------------

- ویکی پدیا دانشنامه ازاد اینترنتی

- سایت اینترنتی کتابک http://ketabak.org/tarvij/node/1190