مولانا خسرو ابرقوهی

زندگینامه:

مولانا خسرو بن عابد ابرقویی معروف به " ابن معین " از شاعران و طبیبان قرن هشتم هجری است.در تاریخ و طب و ادبیات فارسی و عرب به ویژه نظم و نثر مهارت به سزایی داشت.

گویا او چندی در ابرقو و سپس در شیراز ساکن بوده و معاصر خواجه شمس الدین حافظ است و در کتاب " فردوس التواریخ " خود از حافظ یاد کرده و ابیاتی از او را آورده است. . وی تا حدود ۸۱۰ ه. ق زنده بوده است.

کتاب ها :

۱. " طب نامه خسروی " را در سال ۷۹۲ ه. ق‌ به فارسی در طب نظمه برای شاه منصور آل مظفر در ۶ فصل به نظم کشیده است شامل : فصل اول در امور طبیعی ۲- در اسباب سته ۳- در اسباب ممرضه ۴- در بیان سوء المزاج ۵- در حمیات ۶- در بیان قوانین ادویه

نسخه خطی این کتاب که در قرن نهم هجری به خط نستعلیق کتابت شده است ؛ به شماره ۲۳۸/۱۲ در کتابخانه دانشکده پزشکی تهران وجود دارد.

. آغاز :

" بسمله و به نستعین.

به نام خدائی که او گنج باد

به ویرانه ی خاک ابدان نهاد

شجاع صف دین پناه جهان

جهان شان منصور گیتی ستان

مسما به طب نامه خسروی

عروسان حکمت درو منزوی"

انجام :

" چو یابی علامات رمل و حجر

تو اقوال حکمت را به جان هم بخر"

۲. " فردوس التواریخ " که کتابی است در زمرۀ تواریخ عمومی که مولف پس از ۱۲ سال در سال ۸۰۸ ه. ق. آن را به پایان آورده است. یکی از مآخذ اصلی ابرقوهی در تألیف این کتاب، تاریخ گزیدۀ حمدالله مستوفی است که در نوشتن بخش شاعران نیز از آن بهره برده است.

این کتاب شامل ۲ «بخش» است :

۱- از آفرینش تا اسلام، در دو «فصل»: یكم در آفرینش و پیامبران و دوم در پادشاهان ایران پیش از اسلام، ۲- در چهار فصل: یكم در پیامبر اسلام و خلفا و رجال روزگار عباسی، دوم پادشاهان اسلامی به روزگار عباسیان، سوم معولان تا پادشاهی ابوسعید، چهارم سلسله های گوناگون پس از ابوسعید. خاتمه آن در سرگذشت سرایندگان عرب و فارسی زبان.

این نسخه توسط شاه عباس اول صفوي در تاریخ ۱۰۱۷ ه. ق. وقف شده است

دستنویسی از فردوس التواریخ، که ظاهراً در زمان حیات مؤلف کتابت شده، در کتابخانة شچدرین لنین‌گراد نگهداری می‌شود و در آن یادداشت‌هایی به تواریخ 904 و 906ق وجود دارد.

نسخه عکسی این کتاب به شماره در کتابخانه استاد مجتبی مینوی به شماره ( ۱۲۵ - ۱۲۷ بخش ۳ - عکسی ) در تهران موجود است.

۳." مختصر نامه " به نثر فارسی و بنام تاج دين احمد دريك فصل وعنوانهاي ديگر باابياتي در میانه آن در ۷۹۰ ه. ق. ساخته است .

آغاز :

" بسمله . منت بي انتها ازفصل اول بی ابتدا خالقي راكه دراول فطرت كائنات وبدو تمكين ممكنات بمدد و آلت محتاج
نگشت."

انجام :

" كه درصحراوباغ و كنارآب وشمال..." (ننوشته مانده)

نسخه ای از این کتاب به شماره ۲۳۸/۳ در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نگهداری می شود .

منابع

-----------------------------------------------

- نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران ج ۳ ص ۳۲۹ ، ۳۳۲ ، ۳۶۱.

- ره آورد صص ۳۲۴ ، ۳۲۷.

-فهرست نسخه های خطی کتابخانه دانشکده پزشکی تهران ج 1 صص

- فهرست نسخه های فارسی موجود در کتابخانه عمومی دولتی سالتیکوف - شچدرین ص

- فهرستواره مینوی ص ۱۰۹.

- فهرستواره کتاب های فارسی ج ۱ ص ۶۳۹. ، ج ۴ ص ۳۰۳۸.

- مجله بخارا ، مقاله : «در حاشیۀ ایرانشناسی 1»، نوشته محمد افشین وفائی ، ش 103، ص 196.

- تاریخ مغول ص ۴۹۱.

- الذریعه ج ۹ ص ، ج ۲۰ ص ۲۱۴.

- لغت نامه دهخدا ج ص

- فرهنگ سخنوران ص

برچسب‌ها: مشاهیر ابرقو, شاعران ابرقو, طبیبان ابرقو

شیخ یعقوب ابرقوئی

شیخ یعقوب بن اصیل ابرقوئی از دانشمندان عصر شاه طهماسب صفوی است. ظاهرا ازشاگردان شیخ علی کرکی " محقق ثانی بودهو چند رساله را کتابت کردهو در آن آورده است که : " من افادات عالی حضره شیخنا و سیدنا و متبوعنا خاتم المجتهدین ... "

منابع

--------------------------------------

- تراجم الرجال ، چاپ 1422 ه. ق. ج4 ص56

برچسب‌ها: مشاهیر ابرقو, فقیهان ابرقو