محمد حسین لقمان ادهم

محمدحسین لقمان‌ادهم ملقب به لقمان‌الدوله و معین‌الاطبا پزشک ایرانی در سال ۱۲۵۸ ه. ش. در تبریز به دنیا آمد. او نزد پدر، لقمان الممالک تبریزی، پزشکی یاد گرفت و شهرتش از شهر تبریز گذشت و محمد علی شاه او را به دربارش فراخواند.

وی که ملقب به معین الاطبا شده بود در جریان استبداد صغیر و به توپ بستن مجلس تعدادی از آزادی خواهان زندانی در باغ شاه را فراری داد و خودش نیز به فرانسه رفت. در سال ۱۹۰۸ در آنجا مدرک دکترای پزشکی گرفت و در بازگشت طبیب مخصوص احمد شاه شد و لقب لقمان‌الدوله را از او دریافت کرد. او سال ۱۲۹۷ مدرسه طب را تاسیس کرد و بعدها وقتی دانشگاه تهران تاسیس شد و شروع به کار کرد اولین رئیس دانشکده پزشکی آن شد.

در سال ۱۳۳۸ ه. ق به اتفاق دکتر حکیم‌الدوله (محمدحسن لقمان‌ادهم برادر کوچکترش و وزیر بهداری کابینه دکتر مصدق جزو همراهان احمدشاه در سفر اروپا بود و در بازدید از انستیتو پاستور، احمدشاه را به تأسیس چنین بنگاهی در ایران تشویق کرد و برای این کار دکتر منارد فرانسوی را استخدام و به ایران آورد. در سال 1295 ه. ش ریاست طب مدرسه دارالفنون را به عهده گرفت و پایه و اساس دانشکده پزشکی را پي ريزی نمود؛ كلاس طب را از دارالفنون مجزا و تبديل به مدرسه طب كرد. او نخستین رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه تهران بود. در سال ۱۳۱۲ شمسی به سمت پزشک مخصوص رضاشاه منصوب شدند. در سال ۱۳۱۷ از ریاست دانشکدهٔ پزشکی و خدمات رسمی دولتی به دلیل بیماری کناره گیری کرد. در سال ۱۳۲۸ به پاس خدمات ۵۰ ساله ایشان از طرف وزارت فرهنگ، دانشگاه تهران و فرهنگستان ایران جشنی در تالار فرهنگ برپا شد و در این جشن به ایشان نشان همایونی و نشان دانش اعطا گردید.

دهخدا و بهار نیز در مدح او اشعاری سروده‌اند. در تهران خیابانی به نام او نام‌گذاری شده بود که پس از انقلاب به خیابان باقری‌کماسایی تغییر نام داد.

وی در اول آبان ماه سال ۱۳۳۰ ه. ش. در ۷۲ سالگی در تهران درگذشت و در قبرستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.

منابع

------------------------------------------

- ویکی پدیا دانشنامه آزاد اینترنتی

برچسب‌ها: مشاهیر تهران, پزشکان تهران, مشاهیر تبریز, زادگان ۱۲۵۸ ه ش

دکتر جواد آشتیانی

نوشته : ویدا معزی نیا

دکتر جواد آشتياني در سال 1275 ه. ش. در تهران در خانواده‌اي روحاني چشم به جهان گشود. مادرش گلين آغا نام داشت و پدرش ميرزا هاشم آشتياني نماينده ادوار مختلف مجلس شوراي ملي و پدربزرگش ميرزا حسن آشتياني مجتهد معروف و رهبر جنبش تنباکو در تهران بود. وي تحصيلات ابتدايي را در مدارس اسلام و ثروت و تحصيلات متوسطه را به سال 1292 در دارالفنون به پايان رسانيد و در همان سال وارد خدمات دولتي شد و در اداره ترجمه و تاليف وزارت معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه آغاز به کار نمود. نخستين اثر وي ترجمه کتاب علم‌الاشياء از فرانسه به فارسي جهت تدريس در دوره ابتدايي بود. پس از پايان جنگ جهاني اول براي ادامه تحصيل در رشته پزشکي راهي پاريس شد و دانشکده پزشکي را به پايان رسانيد. 1

آشتياني در سال 1305 به سمت پزشک سفارت ايران در پاريس منصوب شد و سپس نماينده ايران در مجمع بهداشت عمومي بين‌المللي گرديد و مدتي به عنوان مشاور و بازرس کل اداره دانشجويان اعزامي به اروپا انجام وظيفه نمود. پس از بازگشت از اروپا در سال 1312 مشاغل و سمتهاي بسياري از جمله : رياست تعليمات عاليه وزارت فرهنگ، رئيس بهداري بانک ملي، رئيس بخش پزشکي بيمارستان گوهرشاد حسابي تهران، استاد کرسي بهداشت و معاونت دانشکده پزشکي دانشگاه تهران، رياست دانشکده پزشکي (در دو نوبت)، بازرس کل بيمارستانهاي تهران، عضو شوراي عالي فرهنگ و شوراي دانشگاه تهران و عضو هيئت مرکزي سازمان کانون پرورش افکار را عهده‌دار گرديد.2

آشتياني در سال 1316 با يکي از دختران وثوق‌الدوله به نام قمرخانم ازدواج کرد که حاصل اين ازدواج يک دختر و يک پسر و نيز خويشاوندي با برخي رجال کشور مانند علي اميني بود. پس از سقوط دولت قوام، آشتياني جمعيت رفيقان را تشکيل داد که رهبري آن را خود بر عهده داشت و با هواداري از قوام موجب بازگشت دوباره وي به عرصه قدرت گرديد.3

نامبرده در سال 1326 از حوزه تهران به عنوان نماينده مجلس شوراي ملي انتخاب شد و در همان سال به توصيه اشرف پهلوي به سمت مديرعامل سازمان شاهنشاهي خدمات اجتماعي منصوب گرديد و تا سال 1351 در آن سمت باقي ماند.

وي در فروردين ماه سال 1328 به عنوان نماينده تهران در مجلس موسسان دوم برگزيده شد و در سال 1336 پس از تشکيل حزب مليون به عضويت آن حزب درآمد. سال 1339 در کابينه شريف امامي به سمت وزير بهداري انتخاب گرديد و پس از استعفا از وزارت بهداري در سال 1342 سناتور انتصابي دوره چهارم مجلس سنا گرديد. چهار سال بعد به عضويت حزب ايران نوين درآمد و در مقام کانديداي اين حزب، در دوره‌هاي پنجم و ششم به مجلس سنا راه يافت. او در سال 1346 از سوي مردم تهران راهي مجلس موسسان سوم شد و در سال 1354 عضو حزب رستاخيز گرديد و به نمايندگي آن حزب به مجلس سناي هفتم راه يافت.4

دکتر آشتياني در طول سالهاي خدمتش نشانهاي متعددي دريافت کرد که مي‌توان به نشان کوماندورنيل از ملک فواد پادشاه مصر، نشان درجه اول سپاس از وزارت فرهنگ و هنر، نشان درجه اول خدمات اجتماعي، نشان لژيون دونور از دولت فرانسه و نشان‌هاي درجه دو و سه تاج اشاره نمود.

سال 1356 دکتر آموزگار پس از تشکيل کابينه خود، براي کاهش نارضايتي‌هاي مردم عده بسياري از مقامات بلند پايه کشور منجمله آشتياني را از کار برکنار کرد و به دفتر اشرف پهلوي منتقل نمود.5او پس از پيروزي انقلاب اسلامي به همراه خانواده‌اش به آمريکا رفت و در سال 1360 ه. ش. درگذشت. از وي تاليفاتي در زمينه پزشکي و بهداشت باقي مانده است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. صادق حضرتي، رجال و مشاهير آشتيان، با مقدمه محمدابراهيم باستاني پاريزي، قم، نشر الماس، 1382، ص 47 .

2. هوشنگ اتحاد، پژوهشگران معاصر ايران، ج 1، تهران، فرهنگ معاصر، 1378، ص 1010 .

3. فرهنگ ناموران معاصر ايران، ج 6، تهران، سازمان تبليغات اسلامي، 1381، ص 177-180 .

4. عطاءالله فرهنگ قهرماني، اسامي نمايندگان مجلس شوراي ملي از آغاز مشروطيت تا دوره 24 قانونگذاري و نمايندگان مجلس سنا در هفت دوره تقنينيه از 2508 تا 2536 شاهنشاهي، [تهران، بي‌نا ،13] ، ص 367.

5. مصطفي الموتي، بازيگران سياسي از مشروطيت تا سال 1357: شرح حال نايب‌السلطنه‌ها و روزشمار زندگي نخست‌وزيران ايران، ج 3، لندن، [بي‌نا] ، 1374، ص 188 .

- به نقل از : سایت اینترنتی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران

http://iichs.org/index.asp?id=1689&doc_cat=7

برچسب‌ها: مشاهیر تهران, سیاستمداران تهران, پزشکان تهران, زادگان ۱۲۷۵ ه ش

دکتر حبیب الله هدایت

زندگینامه :

دکتر حبیب‌اله هدایت، فرزند حاج علی ( معروف به حاج ناظم ) در سال 1299 ه. ش. در شهرستان شهرضا (اصفهان) متولد شد. وی پس از طی تحصیلات ابتدایی، تحصیلات دبیرستان را در اصفهان آغاز کرد و پس از این دوران، تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشکده پزشکی تهران گذراند و دوره انترنی را نیز در سرویس جراحی زنان و زایمان به اتمام رساند و سال 1327 عازم فرانسه گردید و ضمن طی دوره تخصصی زنان و زایمان، دوره‌های تخصصی بهداشت صنعتی و طب کار را نیز با موفقیت طی کرد.
او در 1331 به ایران مراجعت نمود و ابتدا در کلینیکی به نام حافظ باهمکاری پزشکان سرشناسی چون دکتر نهاوندی، دکتر بهار، دکتر بهی، دکتر نامی و چند پزشک دیگر مشغول به کار شد. در 1332 این کلینیک به عللی تعطیل گردید و دکتر هدایت نیز به جهت داشتن ذوق پزشکی اجتماعی و رشته تخصصی خود تصمیم به تاسیس انستیتو بهداشت صنعتی و کار گرفت که از سوی وزارت بهداری آن زمان موردموافقت قرار نگرفت اما بالاخره دکتر هدایت موافقت وزارت بهداری را برای بررسی وضعیت بهداشتی کارگران سراسر کشور کسب نمود.

وی دارای مدرک دکتری پزشکی در شاخه تخصص زنان و بهداشت عمومی و صنعتی از فرانسه و علوم تغذیه ازانگلستان است. هدایت پس از بازگشت به ایران انستیتو علوم تغذیه، انجمن دیابت ایران و انستیتو بهداشت کار را تاسیس کرد. او در سال ۱۳۵۸ بازنشسته شد اما تا آخر عمر به فعالیت های پژوهشی و آموزشی خود ادامه داد.

دکتر هدایت در طول عمر پربار خود 6 کتاب با عنوان‌های اجزای مواد غذایی، احتیاجات تغذیه‌ای، چاقی و لاغری، تغذیه و بیماری‌ها، دیابت و کتاب مجموعه مقالات در زمینه بیوتکنولوژی را تالیف کرد. وی در مدت حیات خود بیش از 30 جزوه دانشگاهی را تدوین و بیش از 50 مقاله علمی و تحقیقاتی به زبان‌های فارسی، انگلیسی و فرانسه را در مجلات معتبر علمی دنیا به چاپ رسانده است. از وی همچنین مجموعه مقالاتی زمینه بیوتکنولوژی به‌جای مانده است. جشنواره صنایع غذایی دکتر هدایت به افتخار آن مرحوم هرساله از سوی انجمن علوم و صنایع غذایی ایران برگزار می‌شود.

این دانشمند برجسته سرانجام در روز چهارشنبه 17 مهر‌ماه۱۳۹۲ ه. ش. در سن 93 سالگی در تهران درگذشت.

مراسم تشییع پیکر پروفسور هدایت، ساعت 9 صبح جمعه (19 مهر ماه) از مقابل انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی ایران برگزار شد و پیکر او در قبرستان بهشت زهرا در تهران به خاک سپرده شد. مراسم ختم دکتر هدایت شنبه از ساعت 14 در مسجد جامع شهرک غرب برگزار گردید.

کتاب ها :

۱- ت‍غ‍ذی‍ه‌: م‍واد غ‍ذائ‍ی‌ و ن‍ق‍ش‌ آن‍ه‍ا در ت‍غ‍ذی‍ه‌/ ت‍ال‍ی‍ف‌ اب‍وال‍ق‍اس‍م‌ اف‍ش‍ار، ح‍ب‍ی‍ب‌ال‍ل‍ه‌ ه‍دای‍ت‌ ، تهران انستیتو خوار و بار و تغذیه ایران ، ۱۳۴۶ ، ۲۲۸ ص

۲- تغذیه اجزاء و نقش آنها در تغذیه/تالیف ابوالقاسم افشار ،حبیب الله هدایت ، تهران انستیتو خوار و بار و تغذیه ایران ، ۱۳۴۶ ، ۲۲۶ ص

۳- ت‍غ‍ذی‍ه‌ و ع‍ادات‌ غ‍ذای‍ی‌/ ن‍گ‍ارش‌ ح‍ب‍ی‍ب‌ال‍ل‍ه‌ ه‍دای‍ت‌، ع‍ب‍دال‍رح‍ی‍م‌ ام‍ام‍ی‌ ، بی جا ، بی تا ، ۲۲۸ ص

۴- چ‍اق‍ی‌ و ت‍غ‍ذی‍ه‌/ م‍ول‍ف‍ان‌ ح‍ب‍ی‍ب‌ال‍ل‍ه‌ ه‍دای‍ت‌، م‍س‍ع‍ود ان‍ص‍اری‌پ‍ور ، تهران : دانشگاه آزاد اسلامی و مرکز انتشارات علمی ، ۱۳۷۵ ، شش + ۱۴۸ ص

۵- نظرات و پیشنهاداتی در مورد سیاست تغذیه کشور ، تهران : انستیتو خوار و بار و تغذیه ایران ، ۱۳۴۶ ، ۲۲ ص

منابع

-----------------------------------

-خبرگزاری کتاب ایران ( ایبنا ) : ۱۷ مهر ۱۳۹۲

- نوشته های علمی ( وبلاگ آقای ناصح پهلوانی) : http://nasehpahlavani.parsiblog.com/Posts/15/

- معرفی شهرستان شهرضا : http://www.qomsheh.tk/?page_id=50

های وشته های علمی(تغذیه ای و پزشکی)،اجhttp://www.qomsheh.tk/?page_id=50تماعی،فرهنگی وشته هنوشته های علمی(تغذیه ای و پزشکی)،اجتماعی،فرهنگی ای علمی(تغذیه ای و پزشنوشته های علمی(تغذیه ای و پزشکی)،اجتماعی،فرهنگی کی)،اجتماعی،فرهنگی

برچسب‌ها: مشاهیر شهرضا, مشاهیر تهران, پزشکان تهران, زادگان ۱۲۹۹ ه ش