خسروی قهستانی

زندگینامه :

امیر خسروی قهستانی ( قائنی) از شاعران قرن دهم هجری است. خسروی مردی ادیب و دانشمند بود و در کمانداری و در موسیقی خیلکی مهارت داشت و اکثر خطوط را خوش می نوشت.او خواهر زاده ی قاسمی گنابادی است.

تقی الدین اوحدی در وصف او می نویسد :

" ...جوانی بود نیکو منظر ، نیکو مخبر ، خوش طبع ، خوش فهم ، نازک فطرت ، عالی همت ، جامع مدقق ، در فنون هنر ماهر ، کمانداری در لنگه و پرتاب قادر انداز ، با زبانی چون زبان تیغ سرفراز ..."

وی از سادات قائن بود و وى به قولى در قریه‏ى شیرخواند، از بلوك شاخن قهستان و به قولى در درجح قهستان متولد شد. متولد شد و پس از تحصیل و فراگیری فنون کمانداری ، در حدود سال ۱۰۰۰ ه. ق. به شیراز رفت و با تقی الدین اوحدی دیدار کرد و از آنجا راهی هند شد و در عهد پادشاهی اکبر شاه ، ملازم و مستوفی شاه زاده سلطان سلیم ( نورالدین جهانگیر ) گردید تا آنکه در سال ۱۰۰۳ ه. ق. به شهادت رسید.

بعضى تذكره‏ نویسان او را از خویشان میرزا قاسم گنابادى و برخى خواهرزاده ‏ى وى دانسته‏ اند

نمونه شعر :

میرویم از سر کوی تو ، بتا کاری کن

که نباشی خجل از ما چو زما یاد کنی

*

منابع

--------------------------------------------

- تذکره عرفات العاشقین ج ۲ صص ۱۲۶۷ و ۱۲۶۸.

- سفینه خوشگو ص ۲۱۷.

- فرهنگ سخنوران ص۱۹۱.

- بهارستان در تاریخ و تراحم رجال قاینات و قهستان ص۲۲۸.

- کاروان هند ج ۱ صص ۳۷۲ - ۳۷۷.

برچسب‌ها: مشاهیر قائن, شاعران قائن

دکتر محمد مهدی ناصح

زندگینامه :

دکتر محمد مهدی ناصح پژوهشگر ادبیات ، مصحح و استاد دانشگاه ، در آذر ماه 1318 ه. ش. در بخش زهان از توابع شهرستان قاینات استان خراسان جنوبی پا به عرصه وجود نهاد. وی دارای مدرک دکترای رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1361 است.

وی پس از طی مراتب و مدارج علمی استادیاری، دانشیاری از سال 1374 تا 1382 به درجه استادی دانشگاه فردوسی مشهد نائل آمد . دکتر ناصح پس از 44 سال خدمت آموزشی به افتخار بازنشستگی نایل گشت.

او برای تصحیح کتاب «روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن» (به‌همراه محمدجعفر یاحقی) برگزیده کتاب سال ایران شد. وی در روز پنجشنبه ۱۹ اسفند ۱۴۰۰ ه. ش. در سن ۸۲سالگی درگذشت.

کتاب ها :

۱.«راهنمای نگارش و ویرایش»،

۲. «شعر دلبر: دوبیتی‌های عامیانه بیرجندی»،

۳. «شعر نگار: دوبیتی‌های عامیانه بیرجندی»،

۴. «شعر غم»،

۶. «گزیده مرصادالعباد»،

۷. «گنج شایگان: معرفی پاسداران زبان فارسی در شبه قاره هند و پاکستان»

منابع

-----------------------------------

- خبرگزاری تسنیم : ۲۰ اسفند ۱۴۰۰

برچسب‌ها: زادگان ۱۳۱۸ ه ش, درگذشتگان ۱۴۰۰ ه ش, مشاهیر مشهد مقدس, مشاهیر قائن

حسن قائنی جازاری

حسن بن اسدالله جازاری قائنی از فضلاء و کاتبان قرن سیزدهم و منسوب به روستای جازار در دهستان شاخنات شهرستان بیرجند واقع در جنوب خراسان است. او نسخ را خوش می نوشت.

از آثار او کتابت کتاب " معالم الدین " نوشته ی : شیخ حسن عاملی ( صاحب معالم ) است که در سال ۱۲۵۸ ه. ق. کتابت آن را به پایان رسانیده است. این نسخه در خمینی شهر اصفهان نگهداری می شود.

برچسب‌ها: مشاهیر قائن, کاتبان قائن

حبیب الله بهارجانی قائنی

حبیب الله بن علی بهارجانی قائنی از هنرمندان فلزکار و قلمزن قرن نهم هجری است. وی در قلمزنی و طراحی و اجرای نقوش تزئینی و خطوط بر روی فلزات مهارتی به سزا داشته است

از آثار رقم‌‌دار وی ،

1- ظرف کوچک برنجی نقره‌‌کوبی در موزه ویکتوریا آلبرت لندن است که در قسمت بالا و کنارۀ گردن ظرف ، به‌‌خط ثلث زیبای نقره‌‌کوب ، الفاظ "لصاحبه‌‌السعاده و سلامه و طول عمر ..." نقش شده و در بالا و پایین بدنۀ ظرف ، تزیینات هندسی و اسلیمی خوش‌‌تراشی است که در کنارۀ نقوش ، اشعاری از حافظ شیرازی کنده کاری شده است. ، با رقم: "حبیب‌‌الله‌‌بن علی بهارجانی ۸۶۶" و در مشخصات ظرف نوشته شده است: کار خراسان".

2- چراغدانی با همان رقم و همان تاریخ در موزه آستان قدس رضویکه شخصی به نام مسعود آن را وقف کرده است.

منابع

-------------------------------------------------------

- دانشنامه هنرمندان ایران و جهان اسلام ص 169

- هفت هزار سال هنر فلزکاری در ایران صص 167 -169

برچسب‌ها: مشاهیر قائن, هنرمندان قائن, قلم زنان قائن

درویش علی قائنی

درویش علی قائنی، شاعر ادیب در اصفهان ساکن بوده و به تحصیل علوم دینی می پرداخته و به خوش طبعی و سلاست شعر موصوف بوده است و او را «ملاّ درویش» می گفته اند. وفاتش را در سال 1185ق نوشته اند [و این اشتباه است زیرا به همراه معتمدالدّوله نشاط (متوفی 1234ق) در اوایل قرن سیزدهم هجری سفری به شیراز داشته است.

از اوست:

من و رقیب نشستیم هر دو بر راهت

به جانب که افتد تا ز راه لطف نگاهت

منابع

----------------------------------------------------

- تذکره دلگشا، ص487؛

- مجمع الفصحاء، ج4، ص290؛

- تذکره حدیقه الشعراء، ج1، ص619؛

- تذکره انجمن خاقان، صص 503 و 504؛

- الذریعه، ج9، ص324؛

- دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، ص602؛

- بهارستان، ص280.

برچسب‌ها: مشاهیر قائن, شاعران قائن, مشاهیر اصفهان, شاعران اصفهان

ابوالمفاخر قائنی

ابو محمد بن حسن بن منصور القاینی از رجال معروف قرن6 ه. ق است . نامبرده عالم ،محدث ،فقیه ،ریاضیدان،و اهل سیاست بود. ابو محمد در قریه میریک شاخنات متولد شد . در شهر قاین به شغل قضاوت پرداخت . چون آوازه او در سراسر ایران منتشر گردید . بهرام شاه غزنوی اورا به غزنین دعوت نمود . ((سال 547ه.ق )) مردم غزنین استقبال با شکوهی از وی بعمل آوردند . سلطان او را به نخست وزیری خویش برگزید و 29 سال در این منصب باقی ماند. پیوسته عظمای دولت و حکما و شعرای بلند منزلت متوجه باو بوده و خانه او مرجع رجال بود . از آن جمله :ابونصر محمد مستوفی ،ابو نصر احمد بن محمد شیبانی ، قاضی نجم الدین یوسف ،ابوالقاسم محمود بن محمد ، قاضی ابوالفتوح برکات بن مبارک القاینی و حکیم سنایی غزنوی ، سنایی همواره در ملا زمت او می گذرانید . شیخ ابوالنفاخر در شهر غزنین دارالقضا ((دادگستری)) دارالشفاء (( بیمارستان)) . دارالحفاظ ((شهربانی))دارالوعاظ((سالن سخنرانی)) مدرسه ،کتابخانه ،و... بنا نهاد . از آن جائیکه ایشان ارادت خاصی به زیدالنار آفریز داشت این مجموع ها را زیدیه نامید . ایشان در ایام پیری از وزارت کناره گرفت و روانه قاین شد .
وی شبهای جمعه را همیشه در مزار زید النار آفریز می گذراند . سر انجام بسال 550هجری قمری از دنیا رفت . او را در مزرعه بلهوری در جوار راه ابوذر به خاک سپردند ارزش و چایگاه وی را می توان از ُُُُُُُُمیان ابیات شاعران معروف ایران شناخت . ذکر احوال وی در کتب تاریخ حسامی ،تاریخ رویختی ،بهارستان آیتی حدیقه سنایی دیوان اشعار عثمان مختاری و سید حسن غزنوی ، بزرگان قاین ،کبریت الاحمرور جال قاینات و برخی کتب دیگر آمده است . سید حسن غزنوی از شعرای نامی ایران 230 بیت از اشعارخویش در مح ابوالمفاخر سروده است . عثمان مختاری نیز در 80 بیت ابوامفاخر را مدح نموده است . شیخ ابوامفاخر در کتاب حدیقه الحقیقه حکیم سنایی اینگونه معرفی شده :
سر احرار سید الوزراء
که او را برگزیده بار خدا
در محل کفایت و امکان
صاحب ،صاحب ری و کرمان
دیده روی کمال و خلق و ادب
عقلش اکفی الکفات کرده لقب
راعی خاص و عام جمله عیاد
صاحبی به ز صاحب عیاد
نیست مانند او در هفت اقلیم
از صدور جهان حدیث و قدیم
آنکه حاتم گر شود زنده
شود اوراز جان و دل بنده
باشد اندر نظام هر دو سرای
مر صاحب حیث و صاحب رای
عالمی عامل است در ره دین
کافی کامل است وبا آیین
اشعار سنایی غزنوی برکتیبه هایی از خانقاه زیدیه ابوامفاخر در غزنین موجود است :
لب روح است یا دم صور
خانقاه محمد منصور
که به درس و کتاب و داروست
تقوای دین و جان و تن راسور
زین بنا ایمن از دو چیز سه چیز
تن و جان و دل از قصور و فتور
تعییه در صدای پرچم اوست
صوت صوت داود با ادای زبور
از تحلیش تیره چهره مهر
وز تحلیش رخنه دردل طور
در تن ار علت است اینجا خواه
خب مرطوب و شربت محرور
در دل ار شبت است اینجا خوان
لوح محفوظ و دفتر مسطور
کتب اینچاست با دمی جانبخش
خضر اینجاست با شراب طهور
پس از این آستانه خواهد بود
دولت ور حوت و حیور و قصور
صفت صور تش ادراک
برتر از گوش مارو دیده مور
چون بدو نیک چشم درنرسد
چونش گوییه چشم بد زتو دور
مجد اوراست مر سنایی را
داراندر ثنای حود معذور
آرامگاه ابوالمفاخر:
وی در ایام کهولت به قاین بازگشت و در همان جا از دنیا رفت بنای فعلی مقبره شیخ ابوالمفاخر در سده سیزدهم هجری ظاهراً بر روی ویرانه های بنای قبلی درداخل قبرستان و مزرعه بلهری احداث شد. این بنا دارای پلان چهار طاقی است که با مصالح آجرساخته شده است. بنا فاقد سنگ لوح و کتیبه است و از سادگی خاصی برخوردار است
این اثرتاریخی به شماره 2377 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است به فاصله حدود 5/1 متری این بنا مقبره دیگری وجود دارد که از قدمت بیشتری برخوردار بوده است و به دوره صوفیه تعلق دارد. بنا به اظهارات مطلعین محلی این قبر متعلق به دختر یکی ازحکام شهر قاین به نام ابو تراب بوده است
منابع
-------------------------------------------
- بهارستان
- وبلاگ شعر شاعران خراسان جنوبی

برچسب‌ها: مشاهیر قائن, فقیهان قائن, درگذشتگان ۵۵۰ ه ق